Уходят последние дни Рамадана...

The last days of Ramadan are passing... / Ramazan'ın son günleri gidiyor... / Ditët e Fundit Të Ramazanit po kalojnë...

Дни Рамадана проносятся так быстро, что порой даже не успеваешь осознать их течение. Как пролетел весь месяц? Он пронёсся, словно один день. Этот феномен — не просто ощущение времени, а глубокий духовный урок. Рамадан — милость Аллаха, школа терпения и очищения, но, увы, не все осознают его истинную ценность.

Хвала Аллаху, Которого мы восхваляем и к Которому взываем о помощи и прощении. Мы ищем защиты у Аллаха от зла наших душ и дурных дел. Кого Аллах ведет по прямому пути, того никто не сможет ввести в заблуждение. А кого Он оставит, того никто не наставит на прямой путь. Мы свидетельствуем, что нет никого достойного поклонения, кроме Одного Аллаха, и свидетельствуем, что Мухаммад — раб Аллаха и Посланник Его. А затем:

Рамадан уходит, но его след остается в сердцах верующих

Последние дни Рамадана подобны песку, ускользающему сквозь пальцы. Чем ближе завершение этого благословенного месяца, тем быстрее бегут его часы. Вчера была среда, а сегодня уже пятница — куда исчезла среда? Время словно сжимается, и весь месяц пролетает, как один день. Но почему так происходит? 

Его последние дни особенно напоминают нам о том, насколько быстротечна наша жизнь и как важно ценить каждое мгновение, проведенное в служении и поклонении Аллаху. Мирская жизнь (дунья) временна и преходяща. Рамадан — это уникальный период, когда мы осознаем, что все имеет начало и конец, кроме Всевышнего Аллаха. Месяц поста учит нас быть благодарными за каждый момент, проведенный в поклонении, и напоминает, что время — это величайшее благо, которое не должно быть потрачено напрасно.

Почему же время в Рамадане кажется таким быстротечным? Возможно, потому, что мы полностью погружены в духовность: намазы, чтение Корана, зикр, подаяние милостыни и другие праведные и добрые дела. Когда сердце занято поклонением, время летит незаметно. Но именно эта быстротечность должна стать для нас предостережением: если даже целый месяц пролетел как один день, то как быстро пройдет вся наша жизнь?

Имам Ибн Раджаб аль-Ханбали (да помилует его Аллах) в своей книге "Лятаиф аль-Ма'ариф" пишет, что в конце Рамадана люди делятся на две категории: 

Те, кто радуется окончанию месяца. Эти люди не смогли изменить свои души в течение Рамадана. Они считают пост и поклонение тяжким бременем и с нетерпением ждут возвращения к прежней жизни, полной грехов и пороков. Для них Рамадан был лишь формальным обязательством, а не временем внутреннего очищения. Они словно "союзники шайтана", которые радуются тому, что могут снова предаться своим страстям и порокам.
Этот подход опасен, потому что показывает, что человек не извлек уроков из этого священного времени. Если же человек остается таким же, каким был до начала Рамадана, значит, он упустил шанс для духовного возрождения.

Те, кто печалится о расставании с Рамаданом. Эта группа верующих искренне скорбит о том, что месяц поклонения подходит к концу. Их чистые души не желают возвращаться к обычной рутине дуньи. Они понимают, что Рамадан — это уникальная возможность приблизиться к Аллаху и очистить свое сердце. 

Имам Ибн Раджаб спрашивает: "Как не текут у верующего слезы из-за расставания с Рамаданом, если он не знает, вернется ли к нему еще в своей жизни?" Эти слова пробуждают в нас чувство тревоги и ответственности. Мы не знаем, доживем ли до следующего Рамадана, поэтому должны максимально использовать каждый предоставленный нам шанс.

Последние десять дней Рамадана особенно важны, так как в них находится Лейлят аль-Кадр — ночь, которая лучше тысячи месяцев. В эти дни верующий должен усилить свои усилия: больше молиться, просить прощения, читать Коран и совершать зикр. Это время, когда можно компенсировать недостатки прошедших дней месяца. Если вы знаете, что внутри вас есть добро, то продолжайте делать добро, ведь Аллах не наказывает тех, кто делает добро. Это напоминание о том, что даже если мы чувствуем, что могли бы сделать больше в этом Рамадане, никогда не поздно начать или продолжить путь к совершенству.

Один из главных уроков Рамадана — это важность искренности (ихлас). Все наши действия должны быть направлены исключительно ради довольства Аллаха. Нам следует задуматься: были ли наши поступки в этом месяце искренними? Стремились ли мы к очищению своих намерений? Последние дни этого месяца — это идеальное время для того, чтобы попросить у Аллаха прощения за все ошибки и грехи, совершенные нами в прошлом. Мы должны молить и просить Его о том, чтобы Он принял наши поклонения и дал нам возможность продолжить свой путь к праведности.

Рамадан — это не просто месяц поста и поклонения. Это время, когда мы можем изменить свою жизнь к лучшему, очистить свои сердца и укрепить связь с Аллахом. Каждый из нас должен задуматься: к какой категории людей мы относимся? Радуемся ли мы окончанию Рамадана или печалимся о расставании с ним? Давайте используем последние дни этого благословенного месяца для усиления наших духовных практик, покаяния и обращения к Аллаху. И пусть наша жизнь после Рамадана станет продолжением того пути праведности, который мы начали в этом месяце.

О Аллах! Прими от нас наше поклонение в этот Рамадан, исправь и очисти наши души, и дай нам возможность дожить до следующего Рамадана. Аминь!

The last days of Ramadan are passing...

The days of Ramadan pass by so quickly that sometimes we don't even realize their passage. How did the entire month fly by? It passed as if it were just one day. This phenomenon is not merely a perception of time; it is a profound spiritual lesson. Ramadan is a mercy from Allah, a school of patience and purification, but, unfortunately, not everyone realizes its true value.

Praise be to Allah, Whom we praise, and from Whom we seek help and forgiveness. We seek refuge in Allah from the evil of our souls and from our wrongful deeds. Whoever Allah guides, no one can mislead, and whoever He leaves astray, no one can guide. We bear witness that there is no deity worthy of worship except Allah alone, and we bear witness that Muhammad is His servant and Messenger. And then:

Ramadan departs, but its impact remains in the hearts of the believers.

The final days of Ramadan are like sand slipping through our fingers. The closer we get to the end of this blessed month, the faster its hours seem to pass. Yesterday was Wednesday, and today is already Friday — where did Wednesday go? Time seems to contract, and the whole month flies by as if it were a single day. But why does this happen?

Its final days especially remind us how fleeting our lives are and how important it is to cherish every moment spent in devotion and worship of Allah. The worldly life (dunya) is temporary and passing. Ramadan is a unique period when we realize that everything has a beginning and an end, except for Allah, the Most High. The month of fasting teaches us to be grateful for every moment spent in worship and reminds us that time is the greatest blessing, which should not be wasted.

Why does time in Ramadan seem so fleeting? Perhaps because we are fully immersed in spirituality: prayers, reciting the Quran, dhikr, giving charity, and other righteous deeds. When the heart is engaged in worship, time flies unnoticed. But this very fleetingness should serve as a warning: if an entire month passes like a single day, how quickly will our entire life pass?

Imam Ibn Rajab al-Hanbali (may Allah have mercy on him), in his book Lata'if al-Ma'arif , writes that at the end of Ramadan, people fall into two categories:

Those who rejoice at the end of the month. These people were unable to transform their souls during Ramadan. They see fasting and worship as burdens and eagerly await a return to their former lives filled with sins and vices. For them, Ramadan was merely a formal obligation, not a time of inner purification. They are like "allies of Satan," rejoicing that they can once again indulge in their passions and vices. This approach is dangerous because it shows that the person has not learned any lessons from this sacred time. If someone remains the same as they were before Ramadan, it means they missed an opportunity for spiritual rebirth.
Those who grieve over parting with Ramadan. This group sincerely mourns the end of the month of worship. Their pure souls do not wish to return to the mundane routine of dunya. They understand that Ramadan is a unique opportunity to draw closer to Allah and purify their hearts.
Imam Ibn Rajab asks: "How can a believer's eyes not shed tears over parting with Ramadan if they do not know whether they will live to see another?" These words awaken a sense of urgency and responsibility within us. We do not know if we will live to see the next Ramadan, so we must make the most of every chance given to us.

The last ten days of Ramadan are particularly significant because they contain Laylat al-Qadr — the night better than a thousand months. During these days, the believer must intensify their efforts: pray more, seek forgiveness, read the Quran, and engage in dhikr. This is the time when one can compensate for the shortcomings of the past days of the month. If you know that there is good within you, continue doing good, for Allah does not punish those who do good. This serves as a reminder that even if we feel we could have done more in this Ramadan, it is never too late to start or continue on the path to perfection.

One of the main lessons of Ramadan is the importance of sincerity (ikhlas ). All our actions should be directed solely for the pleasure of Allah. We should reflect: were our actions in this month sincere? Did we strive to purify our intentions? The final days of this month are an ideal time to ask Allah for forgiveness for all the mistakes and sins we have committed in the past. We must beg and implore Him to accept our worship and grant us the opportunity to continue on the path of righteousness.

Ramadan is not just a month of fasting and worship. It is a time when we can improve our lives, purify our hearts, and strengthen our connection with Allah. Each of us should reflect: which category of people do we belong to? Do we rejoice at the end of Ramadan, or do we grieve over parting with it? Let us use the final days of this blessed month to intensify our spiritual practices, repentance, and turning to Allah. And may our life after Ramadan become a continuation of the path of righteousness that we began in this month.

O Allah! Accept our worship during this Ramadan, correct and purify our souls, and grant us the opportunity to live until the next Ramadan. Ameen!

Ramazan'ın son günleri gidiyor...

Ramazan günleri o kadar hızlı geçiyor ki bazen akışını bile fark etmiyoruz. Tüm ay nasıl uçup gitti? Bir gün gibi geçti sanki. Bu fenomen sadece zamanın algılanışı değil, aynı zamanda derin bir ruhsal ders. Ramazan, Allah’tan bir lütuf, sabır ve arınma okulu, fakat maalesef herkes onun gerçek değerini anlamıyor.

Hamd olsun Allah’a, O’nu övüyoruz, yardımını ve affını diliyoruz. Kendimizdeki kötülüklerden ve kötü işlerimizden Allah’a sığınıyoruz. Kimi Allah doğru yola iletirse kimse onu şaşırtamaz, kimi de bırakırsa kimse onu doğru yola getiremez. Şahitlik ederiz ki hiçbir ilah yoktur tapılması gereken, yalnızca Allah, ve şahitlik ederiz ki Muhammed O’nun kuludur ve elçisidir. Ve sonra:

Ramazan gider, ama izi inananların kalplerinde kalır.

Ramazan’ın son günleri parmaklarımızdan kayıp giden kum gibidir. Bu kutsal ayın sonuna yaklaştıkça saatler daha da hızla akıp gidiyor. Dün çarşambaydı, bugün ise zaten cuma — çarşamba nereye gitti? Zaman sanki daralıyor ve tüm ay bir gün gibi uçup gidiyor. Peki bu neden oluyor?

Son günleri özellikle bizlere hayatımızın ne kadar kısa olduğunu ve Allah’a ibadet ve kulluk için her anın ne kadar kıymetli olduğunu hatırlatıyor. Dünya hayatı (dünya) geçicidir ve yok olup gider. Ramazan, her şeyin bir başlangıcı ve sonu olduğunu, ancak en yüce olan Allah hariç, anladığımız özel bir dönemdir. Oruç tutma ayı bize ibadette geçirilen her an için şükretmeyi öğretir ve zamanın en büyük nimet olduğunu, boşa harcanmaması gerektiğini hatırlatır.

Peki neden Ramazan’daki zaman bu kadar hızlı geçiyor gibi geliyor? Belki de tamamen maneviyata dalmış olduğumuz içindir: namazlar, Kuran okuma, zikir, sadaka verme ve diğer hayırlı işler. Kalp ibadetle meşgul olduğunda zaman fark edilmeden akıp gidiyor. Fakat bu geçici süre bizim için bir uyarı olmalı: eğer bir ay bile bir gün gibi geçiyorsa, bütün hayatımız ne kadar hızlı geçecek?

İmam İbn-i Receb el-Hanbeli (Allah ondan razı olsun), Letaif el-Maarif adlı kitabında, Ramazan’ın sonunda insanlar iki kategoriye ayrılır diyor:

Ayın sonu sevinenler. Bu insanlar Ramazan boyunca ruhlarını değiştiremediler. Onlar oruç ve ibadeti bir yük olarak görür ve eski günah ve kötülük dolu yaşamlarına geri dönme konusunda sabırsızlanırlar. Onlar için Ramazan sadece biçimsel bir görevdi, içsel bir arınma zamanı değildi. Onlar tıpkı “şeytanın dostları” gibi, yeniden tutkularına ve kötülüklerine dalabilecekleri için sevinç duyarlar. Bu yaklaşım tehlikelidir çünkü bu kişiler bu kutsal dönemde hiçbir ders almamış olduklarını gösterir. Eğer birisi Ramazan’dan önceki haline dönerse, bu manevi bir yeniden doğuş fırsatını kaçırdığı anlamına gelir.
Ramazan’dan ayrılmaktan üzülenler. Bu grup, ibadet ayının sonundan içtenlikle üzülür. Saf ruhları dünya işlerinin sıradanlığını tekrar yaşamak istemez. Ramazan’ın Allah’a yaklaşmak ve kalplerini arındırmak için eşsiz bir fırsat olduğunu anlarlar.
İmam İbn-i Receb şu soruyu sorar: “Eğer bir mümin gelecek Ramazan’ı görebileceğinden emin değilse gözleri niye yaşarmasın?” Bu sözler bize acele ve sorumluluk duygusu uyandırır. Gelecek Ramazan’a kadar yaşayıp yaşamayacağımızı bilmediğimiz için her fırsattan en iyi şekilde yararlanmalıyız.

Ramazan’ın son on günü özellikle önemlidir çünkü içinde Kadir Gecesi bulunur — bin aydan daha hayırlı bir gece. Bu günlerde mümin çabalarını artırmalıdır: daha çok dua etmeli, affetmesini dilemeli, Kuran okumalı ve zikir yapmalıdır. Bu, ayın önceki günlerinde eksik yapılan şeylerin telafi edilebileceği bir zamandır. İçinizde iyilik varsa onu sürdürün, çünkü Allah iyilik yapanları cezalandırmaz. Bu, bu Ramazan’da daha fazlasını yapamadığınızı hissetseniz bile mükemmellik yoluna çıkmak veya devam etmek için asla geç olmadığına dair bir hatırlatmadır.

Ramazan’ın ana derslerinden biri samimiyettir (ihlas ). Tüm eylemlerimizin tek amacı Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak olmalıdır. Bu aydaki davranışlarımız samimi miydi diye düşünmeliyiz? Niyetlerimizi arındırmak için çabaladık mı? Ayın son günleri geçmişte işlemiş olduğumuz tüm hatalar ve günahlar için Allah’tan af dilemek için mükemmel bir zamandır. İbadetlerimizin kabul edilmesi için O’ndan yalvarmalı, bizi takva yolu üzerinde yürümeye devam etme fırsatı vermesi için dua etmeliyiz.

Ramazan sadece oruç ve ibadet ayı değildir. Hayatımızı daha iyiye götürmek, kalplerimizi arındırmak ve Allah ile bağlantımızı güçlendirmek için eşsiz bir zamandır. Hepimiz kendimize sormalıyız: hangi gruba aitiz? Ramazan’ın bitiminden sevinç duyanlardan mıyız, yoksa üzülenlerden mi? Bu kutsal ayın son günlerini ibadetlerimizi yoğunlaştırmak, tövbe etmek ve Allah’a yönelmek için kullanalım. Ve umarım, Ramazan sonrası hayatımız bu ayda başladığımız takva yolunun bir devamı olacaktır.

Ey Allah'ım! Bu Ramazan'daki ibadetlerimizi kabul et, ruhlarımızı düzelt ve bizi bir sonraki Ramazan'a kadar yaşat. Amin!

Ditët e Fundit Të Ramazanit po kalojnë...

Ditët e Ramazanit fluturojnë aq shpejt sa nganjëherë madje nuk e kuptojmë kalimin e tyre. Si u kalua gjithë muaji? U kalua sikur të ishte një ditë. Ky fenomen nuk është thjesht ndjenja e kohës, por një mësim i thellë spiritual. Ramazani është një mëshirë nga Allah, një shkollë e durimit dhe pastrimit, por, për fat të keq, jo të gjithë e kuptojnë vlerën e tij të vërtetë.

Lavdi Allahut, të cilin ne lavdërojmë dhe nga të cilin kërkojmë ndihmë dhe falje. Ne kërkojmë strehim në Allah nga të keqet e shpirtit tonë dhe veprat tona të këqija. Kush të udhëheq Allah në rrugën e drejtë, askush nuk mund ta çojë në gabim. Dhe kush që Allah e lë, askush nuk mund t'i tregojë rrugën e drejtë. Ne deklarojmë se nuk ka zot tjetër përveç Allahut të Vetëm, dhe deklarojmë se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij. Dhe pastaj:

Ramazani shkon, por gjetja e tij mbetet në zemrat e besimtarëve.

Ditët e fundit të Ramazanit janë si rërë që rrëshqet nëpër gishtat tona. Sa më afër të jetë përfundimi i këtij muaji të bendjëshëm, aq më shpejt fluturojnë orët e tij. Dje ishte e mërkurë, dhe sot është premte — ku deshi e mërkurë? Koha duket se tkurret, dhe gjithë muaji fluturon sikur të ishte një ditë. Por pse ndodh kjo?

Ditët e fundit të tij na kujtojnë veçanërisht se sa e shpejtë është jeta jonë dhe sa e rëndësishme është të çmojmë çdo moment të kaluar në shërbim dhe adhurim të Allahut. Jeta botërore (dunya) është e përkohshme dhe kalimtare. Ramazani është një periudhë unike kur realizojmë se gjithçka ka një fillim dhe një fund, përveç Allahut të Lartë. Muaji i agimit na mëson të jemi mirënjohës për çdo moment të kaluar në adhurim dhe na kujton se koha është çështja më e madhe, e cila nuk duhet shpërndarë pa qëllim.

Pse koha në Ramazan duket aq e shpejtë? Ndoshta sepse jemi plotësisht të përfshirë në spiritualitet: namazet, leximi i Kur'anit, zikri, dhënia e sadakatave dhe veprat tjera të mira. Kur zemra është e angazhuar në adhurim, koha fluturon pa u kujdesur. Por pikërisht ky kalim i shpejtë duhet të na shërbejë si një sinjal alarmi: nëse një muaj i tërë kalon sikur të ishte një ditë, sa shpejt do të kalojë e gjithë jeta jonë?

Imam Ibn Raxhab al-Hanbali (qoftë i merzitur nga Allah), në librin e tij "Letayif al-Maarif", shkruan se në fund të Ramazanit njerëzit ndahen në dy kategori:

Ata që kënaqen me përfundimin e muajit. Këta njerëz nuk arritën të ndryshonin shpirtet e tyre gjatë Ramazanit. E konsiderojnë agimin dhe adhurimin si një ngarkesë dhe presin me padurim të kthehen në jetën e tyre të mëparshme, të mbushur me patë dhe vdekje. Për ta, Ramazani ishte vetëm një detyrë formale, jo një kohë e pastrimit të brendshëm. Ata janë si "bashkërendësit e Shaitanit", të cilët kënaqen që mund të dorëzohen përsëri pasioneve dhe vdekjeve të tyre. Ky qasje është i rrezikshëm sepse tregon se personi nuk ka marrë mësime nga kjo kohë e shenjtë. Nëse dikush mbetet i njëjtë siç ishte para Ramazanit, do të thotë se ka humbur një mundësi për ringjallje spirituale.

Ata që shqetësohen për largimin nga Ramazani. Kjo grup i besimtarëve vërtetë mërziten për përfundimin e muajit të adhurimit. Zemrat e tyre të pastër nuk dëshirojnë të kthehen në rutinën e zakonshme të dunjas. Ata kuptojnë se Ramazani është një mundësi unike për të afruar Allahut dhe pastruar zemrat e tyre.

Imam Ibn Raxhab pyet: "Si nuk rrjedhin lotet e një besimtari për largimin nga Ramazani, nëse nuk e di nëse do të kthehet prapë në jetë?" Këto fjalë zgjojnë në ne një ndjenjë shqetësimi dhe përgjegjësie. Ne nuk e dimë nëse do të jetojmë deri në Ramazanin tjetër, prandaj duhet të përdorim sa më shumë mundësi të kemi.

Dhjetë ditët e fundit të Ramazanit janë veçanërisht të rëndësishme, sepse në to gjendet Nata e Kadr — një natë më e mirë se një mijë muaj. Në këto ditë, besimtari duhet të intensifikojë përpjekjet e tij: të lutet më shumë, të kërkojë falje, të lexojë Kuranin dhe të bëjë zikër. Kjo është një kohë kur mund të kompensohet për mangësitë e ditëve të kaluara të muajit. Nëse e dini se ka mirë në brendinë tuaj, vazhdoni të bëni mirë, sepse Allah nuk e dënon atë që bën mirë. Kjo është një kujtim se edhe nëse ndjeni se mund të keni bërë më shumë në këtë Ramazan, nuk është kurrë vonë për të filluar ose vazhduar në rrugën e përsosmërisë.

Një nga mësimet kryesore të Ramazanit është rëndësia e sinqeritetit (ihlas ). Të gjitha veprimet tona duhet të drejtohen vetëm për kënaqësinë e Allahut. Duhet të reflektojmë: a ishin veprimet tona në këtë muaj të sinqertë? A kemi strivuar të pastronim qëllimet tona? Ditët e fundit të këtij muaji janë një kohë ideale për të kërkuar falje nga Allah për të gjitha gabimet dhe pekatë që kemi bërë në të kaluarën. Ne duhet të lutemi dhe të implorojmë Që të na pranojë adhurimet tona dhe t’i japë mundësinë të vazhdojmë në rrugën e drejtësisë.

Ramazani nuk është thjesht një muaj i agimit dhe adhurimit. Është një kohë kur mund të ndryshojmë jetën tonë për të mirën, të pastronim zemrat tona dhe të forcosh lidhjen tonë me Allahun. Secili prej nesh duhet të reflektojë: në cilën kategori njerëzish ne i përkasim? A kënaqemi me përfundimin e Ramazanit, apo shqetësohemi për largimin nga ai? Le të përdorim ditët e fundit të këtij muaji të bendjshëm për të forcuar praktikat tona spirituale, për të kërkuar falje dhe për të kthyer drejt Allahut. Dhe le të jetë jeta jonë pas Ramazanit një vazhdim i rrugës së drejtësisë që fillojmë në këtë muaj.

O Allah! Prano adhurimet tona në këtë Ramazan, korrigjo dhe pastra shpirtet tona, dhe na jep mundësinë të jetojmë deri në Ramazanin tjetër. Amen!