Реагирование на трудности и испытания – а как поведешь себя ты?
Responding to difficulties and trials – and how will you behave? / Duke iu përgjigjur vështirësive dhe sprovave – dhe si do të silleni?
Хвала Аллаху, Которого мы восхваляем и к Которому взываем о помощи и прощении. Мы ищем защиты у Аллаха от зла наших душ и дурных дел. Кого Аллах ведет по прямому пути, того никто не сможет ввести в заблуждение. А кого Он оставит, того никто не наставит на прямой путь. Мы свидетельствуем, что нет никого достойного поклонения, кроме Одного Аллаха, и свидетельствуем, что Мухаммад — раб Аллаха и Посланник Его. А затем:
Все вещи в мире созданы с определенной целью. Рай создан для наслаждения им, Ад – для наказания, а земная жизнь Дунья дается человеку для испытания и проверки. В Коране говорится:
وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ
«В какое бы селение Мы ни отправляли пророка, Мы всегда подвергали его жителей (материальным) трудностям (бедности) и болезням, чтобы они обратились (с раскаянием и истинной верой)». (Сура «Аль-Араф», 7:94).
Только во время трудностей и страданий можно понять, каков человек на самом деле и какова его истинная сущность. Мы можем сколько угодно предполагать, что хорошо знаем своего друга или родственника, но только жизненные проблемы показывают нам, кто в самом деле находится перед нами. И даже самих себя мы до конца не можем узнать, пока мы не поймем, как мы поведем себя в той или иной сложной ситуации.
Сколько раз бывало, что человек, которого мы считали великодушным, храбрым и мудрым, оказывается жалким, эгоистичным и трусливым скрягой. И наоборот, сколько раз мы поражались поведению людей, которые были не особенно заметными и выдающимися в обычное время, но во время испытаний они проявляли, поистине, безграничную щедрость, стойкость и мужество.
Однако, не все люди умеют сделать правильные выводы из невзгод и трудностей. Наиболее разумные люди обращаются к Всевышнему в такой момент и пересматривают свое поведение, но люди глупые и ограниченные так и продолжают жить, полностью погрузившись в заботы этого мира, не думая о вечности. Это действительно захватывающее наблюдение, особенно актуальное в свете нынешней глобальной пандемии, которая не избавила практически ни одну семью от своих тисков.
В целом, есть четыре различные категории людей, которые ведут себя по-разному в периоды легкости и трудностей. К какой из четырех относимся мы? Давайте проверим себя по следующим параметрам иншаАллах:
Первая категория людей: те, кто обращается к Всевышнему во времена легкости, но забывает о Нем во времена трудностей. О них сказано так:
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ
«Среди людей есть также тот, кто поклоняется Аллаху, (как будто) стоя на краю пропасти (балансируя на грани между верой и неверием). Если ему хорошо (он здоров и обеспечен), то он чувствует себя уверенно. Но если его постигает испытание (болезнь, бедность и т. д.), то он возвращается назад (к неверию). Он проиграет как в этом мире, так и в вечности (из-за своего неверия). Это (будет) явный ущерб!». (Сура «Аль-Хадж», 22:11).
Наверное, многие из нас видели подобных людей — которые молятся, совершают намаз, посещают мечеть, читают Коран только когда все у них идет хорошо. Когда в их жизни происходит что-то неприятное, они считают, что Аллах поступает с ними несправедливо — Он как бы «нарушает» условия договора: когда они молятся Ему и следуют Его религии, а Он одаривает их разными благами. Если же вдруг им посылаются испытания, они тут же разочаровываются в религии, обращаясь за утешением к чему угодно — спиртному, наркотикам, свободным сексуальным связям, но только не ко Всевышнему Аллаху.
Передается, что некий человек пришел к Пророку Мухаммаду (мир ему и благословение Аллаха) и сказал ему: — Попроси своего Господа дать мне богатство, верблюдов, лошадей и детей, чтобы я уверовал в тебя. Пророк Мухаммад (мир ему и благословение Аллаха) сделал это, и Аллах удовлетворил его просьбы, после чего он принял ислам. Однако Аллах захотел испытать его. Эти благословения вскоре были отняты у него, и поэтому он оставил ислам. Затем был ниспослан вышеприведенный аят. (Тафсир аль-Куртуби).
Или например, Всевышний дал человеку стать мусульманином, возвысил его и дал множество способностей. Он стал известным и популярным среди мусульман. Но через определённый промежуток времени этот человек начал заигрывать с этим миром и ослаблять своё притяжение к Аллаху, всё больше и больше погружаясь в омут бренности бытия. Призывы и назидания к этому человеку не оказывали должного действия, и в конечном итоге Аллах обрушил испытания на него, дабы всколыхнуть и пробудить его... ИншаАллах, милостивый Господь миров тем самым Даёт вернуться на прямой путь этого человека.
Таких людей на самом деле очень много. К примеру, это те люди, которые остаются верным своему супругу или супруге, пока они удовлетворяют их потребности — пока муж богат, а жена красива и молода. Как только что-то случается с бизнесом их мужа или с внешностью их жены, они тут же без колебания оставляют их и идут искать другого, более подходящего партнера. Религиозность этой категории людей имеет определенные условия: они твердо придерживаются ислама до тех пор, пока живут относительно безболезненной жизнью. Любые препятствия на этом пути заставляют их отказаться от религии (или, по крайней мере, от многих ее частей) в кратчайшие сроки.
Вторая категория людей, которые ведут себя противоположным образом: они забывают о Всевышнем, когда все хорошо, а вспоминают только во время трудностей. О них сказано:
وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ
«Когда человека (неверующего) касается что-то плохое (например, болезнь или бедность), он обращается (с мольбами) к Нам — и лежа, и сидя, и стоя (помногу во всех состояниях). Но, когда Мы снимаем с него беду, он проходит (мимо, оставаясь в своем неверии), будто никогда и не молил Нас (избавить его) от постигшей трудности». (Сура «Юнус», 10:12).
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ
«Когда Мы наделяем человека благами, он отворачивается (проявляет неблагодарность) и удаляется (или проявляет высокомерие). А когда его касается плохое, он начинает много (и длинно) молить (Аллаха)». (Сура «аль-Фуссылат», 41:51).
И таких людей нам всем приходилось видеть. Именно они осаждают имамов и муфтиев вопросами: какие ду'а читать, если болеют дети, если проблемы в бизнесе, если никак не получается вступить в брак, чтобы удачно сдать экзамены и тому подобное. Они самые активные прихожане мечетей, пока у них в семье, на работе или в учебном заведении что-то идет не так, но как только тучи рассеиваются, проблемы разрешаются, их как будто след простыл. Теперь можно опять вернуться к обычной жизни — выпивать с приятелями, посещать вечеринки и дискотеки, смотреть сериалы, в религии больше нет надобности.
Им почему-то не приходит в голову поблагодарить своего Создателя за предоставленные им блага – для них это само собой разумеющиеся вещи. Самый известный пример такого рода — фараон Египта, который всю жизнь притеснял свой народ и призывал к обожествлению самого себя. В час нужды, когда он тонул, он, наконец, в отчаянии обратился ко Всевышнему, говоря:
آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ
«Я верю в то, что нет достойного поклонения, кроме Того, в кого уверовали потомки Исраиля. Я стал мусульманином!» (Cура «Юнус», 10:90). Но как мы знаем, было уже поздно, и его раскаяние не было принято.
Аллах не наказывает человека за первый промах. Шансы даются, напоминания посылаются, грехи прощаются, и наказание по милости Всевышнего многократно откладывается. Если у вас в семье все здоровы, ваши дела идут успешно, и проблемы вас не касаются, поймите правильно этот намек. Отдалитесь от этой второй категории людей и будьте среди тех, кто прославляет Аллаха во всех обстоятельствах, а не только тогда, когда вы теряете голову от горя, не зная, к кому обращаться за помощью.
Третья категория людей – самая худшая. Они отворачиваются от Всевышнего как в хорошие, так и в трудные времена. Говоря об этой группе - худшей из четырех, Всевышний сказал:
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا
«Когда Мы даем (неверующему) человеку блага, он отворачивается и гордо уходит. Но если его касается беда (болезнь или бедность), то он тут же отчаивается (в милости Аллаха)». (Сура «Аль-Исра», 17:83).
إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20) وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا
«Поистине, человек создан пугливым. Когда его касается беда, он нетерпелив». (Cура «Аль-Мааридж», 70:19–20). Независимо от того, каким путем идут эти люди, ничто не может зажечь огонь веры в их сердце. Их уши, глаза и сердца крепко запечатаны. Это точное описание того, что представляет собой эта третья категория людей: слепые во времена легкостей и беспечные во времена трудностей.
Четвертая категория людей – это самые лучшие люди, которые обращаются ко Всевышнему в любое время - и когда им хорошо, и когда им плохо. Именно про таких людей говорится в хадисе: «Сколь удивительно положение верующего! Поистине, все в его положении является благом для него, и никому не дано этого, кроме верующего: если что-нибудь радует его, он благодарит Аллаха, и это становится для него благом, если же его постигает горе, он проявляет терпение, и это тоже становится для него благом». (Муслим).
Подобные люди полностью осознают, что величайшим гарантом благословений является благодарность. Вот почему пророк Сулейман, мир ему, был чрезвычайно благодарен Аллаху при воспоминании о каком-либо благословении, зная, что это является гарантией продолжения таких благословений. В один из таких дней он обнаружил, что он настолько одарен, что даже способен слышать и понимать язык муравьев, поэтому он воскликнул:
رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ
«Господи! Внуши мне быть благодарным Тебе за милость, которую Ты оказал мне и моим родителям, и совершать праведные деяния, которыми Ты будешь доволен. Введи меня по Своей милости в число Твоих праведных рабов». (Сура «Ан-Намль», 27:19).
Коран приводит нам два примера людей, которые испытали бедствие на море. Первый — это фараон Египта, а второй — пророк Юнус (мир ему). Оба одинаково страдали и оба молили одного и того же Бога о помощи. Однако результаты их молитвы были диаметрально противоположными: один утонул, а другой был спасен. Причина проста: во времена легкости они были двумя совершенно разными людьми. Дуа фараона было отвергнуто, и Аллах сказал ему: «Только сейчас (ты уверовал)! А ведь раньше ты был непокорным (Мне — не верил в Меня) и вредил (отталкивал от религии Аллаха других). (Сура «Юнус», 10:91).
С другой стороны, на ду'а пророка Юнуса, мир ему, был дан ответ, и Аллах сказал: «Так (же, как мы спасли его) Мы спасаем верующих (которые обращаются к Нам за помощью)». (Сура «Аль-Анбия», 21:88). Пророк Юнус, мир ему, был праведным, кающимся и богобоязненным, поэтому, когда для него наступили бедствия, они быстро закончились. Именно о нем было сказано:
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ
«Если бы он не возвеличивал (Аллаха, произнося тасбих), то непременно остался бы в ее чреве до того дня, когда они будут воскрешены». (Cура «Ас-Саффат», 37:143-144).
Таким образом, эта четвертая категория людей отказывается позволить бедствиям — будь то нынешняя пандемия или что-то еще — отвлечь их от приближения к довольству Аллаха путем регулярного совершения намаза и раскаяния. Во время трудностей они проявляют терпение, а в легкости и изобилии – благодарность, вдохновленные примером Пророка Мухаммада (мир ему и благословение Аллаха), который сказал: «Тот, кто желает, чтобы Аллах отвечал ему во время трудностей и горя, пусть обильно совершает ду'а, когда ему легко» (Тирмизи).
Они следуют наставлению Пророка Мухаммада (мир ему и благословение Аллаха): «Поминайте Аллаха во времена легкости, и Он будет помнить вас во времена невзгод». (ат-Табарани).
Responding to difficulties and trials – and how will you behave?
Praise be to Allah, whom we praise and to Whom we cry for help and forgiveness. We seek protection from Allah from the evil of our souls and evil deeds. Whomever Allah guides on the right path, no one can mislead him. And whoever He leaves behind, no one will guide him on a straight path. We testify that there is no one worthy of worship except Allah Alone, and We testify that Muhammad is the servant of Allah and His Messenger. And then:
All things in the world are created for a purpose. Heaven is created to enjoy it, Hell is for punishment, and the earthly life of Dunya is given to man for testing and verification. The Quran says:
وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ
"No matter which village We sent the prophet to, We always subjected its inhabitants to (material) difficulties (poverty) and diseases so that they would turn (with repentance and true faith)." (Surah Al-Araf, 7:94).
It is only during difficulties and sufferings that one can understand what a person really is and what his true essence is. We can assume as much as we like that we know our friend or relative well, but only life's problems show us who is really in front of us. And even we cannot fully recognize ourselves until we understand how we will behave in a particular difficult situation.
How many times has it happened that the person we thought was generous, brave and wise turns out to be a pathetic, selfish and cowardly miser. Conversely, how many times have we been amazed by the behavior of people who were not particularly noticeable and outstanding in ordinary times, but during trials they showed truly boundless generosity, fortitude and courage.
However, not all people are able to draw the right conclusions from adversity and difficulties. The most reasonable people turn to the Almighty at such a moment and reconsider their behavior, but stupid and limited people continue to live, completely immersed in the cares of this world, not thinking about eternity. This is a truly fascinating observation, especially relevant in light of the current global pandemic, which has not freed almost any family from its clutches.
In general, there are four different categories of people who behave differently during periods of ease and difficulty. Which of the four do we belong to? Let's test ourselves on the following parameters InshaAllah:
The first category of people: those who turn to the Almighty in times of ease, but forget about Him in times of difficulty. It is said about them as follows:
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ
"There is also one among the people who worships Allah, (as if) standing on the edge of a precipice (balancing on the edge between faith and disbelief). If he feels good (he is healthy and provided for), then he feels confident. But if a trial befalls him (illness, poverty, etc.), then he returns back (to unbelief). He will lose both in this world and in eternity (because of his disbelief). It (will be) obvious damage!" (Surah Al-Hajj, 22:11).
Probably, many of us have seen similar people — who pray, perform prayer, visit a mosque, read the Koran only when everything is going well for them. When something unpleasant happens in their lives, they believe that Allah is treating them unfairly - He is, as it were, "violating" the terms of the contract: when they pray to Him and follow His religion, and He gives them various benefits. If trials are suddenly sent to them, they immediately become disillusioned with religion, turning to anything for comfort — alcohol, drugs, free sexual relations, but not to Allah Almighty.
It is reported that a certain man came to the Prophet Muhammad (peace and blessings of Allah be upon him) and told him: "Ask your Lord to give me wealth, camels, horses and children so that I believe in you. The Prophet Muhammad (peace and blessings of Allah be upon him) did this, and Allah granted his requests, after which he converted to Islam. However, Allah wanted to test him. These blessings were soon taken away from him, and so he left Islam. Then the above verse was revealed. (Tafsir al-Qurtubi).
Or, for example, God gave a person to become a Muslim, elevated him and gave him many abilities. He became famous and popular among Muslims. But after a certain period of time, this man began to flirt with this world and weaken his attraction to Allah, sinking more and more into the pool of impermanence of existence. Appeals and edifications to this man did not have the proper effect, and eventually Allah brought down trials on him in order to stir and awaken him... InshaAllah, the merciful Lord of the Worlds thereby allows this man to return to the straight path.
There are actually a lot of such people. For example, these are those people who remain faithful to their spouse as long as they satisfy their needs — as long as the husband is rich and the wife is beautiful and young. As soon as something happens to their husband's business or their wife's appearance, they immediately leave them without hesitation and go to look for another, more suitable partner. The religiosity of this category of people has certain conditions: They adhere firmly to Islam as long as they live a relatively painless life. Any obstacles along the way force them to abandon religion (or at least many parts of it) in the shortest possible time.
The second category of people who behave in the opposite way: they forget about the Almighty when everything is good, and remember only during difficulties. It is said about them:
وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ
"When a person (an unbeliever) is touched by something bad (for example, illness or poverty), he turns (with supplications) to Us — lying, sitting, and standing (a lot in all states). But when We remove the trouble from him, he passes (by, remaining in his disbelief), as if he had never begged Us (to save him) from the difficulty that had befallen him." (Surah Yunus, 10:12).
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ
"When We give a person benefits, he turns away (shows ingratitude) and moves away (or shows arrogance). And when bad things touch him, he begins to pray (to Allah) a lot (and at length)." (Surah al-Fussylat, 41:51).
And we've all seen people like that. They are the ones who besiege imams and muftis with questions: what books to read if children are sick, if there are problems in business, if it does not work out to get married in order to successfully pass exams and the like. They are the most active parishioners of mosques, as long as something goes wrong in their family, at work or in an educational institution, but as soon as the clouds clear, the problems are resolved, as if they have disappeared. Now you can go back to normal life again — drinking with friends, going to parties and discos, watching TV shows, there is no need for religion anymore.
For some reason, it does not occur to them to thank their Creator for the benefits provided to them - for them these are self–evident things. The most famous example of this kind is the Pharaoh of Egypt, who oppressed his people all his life and called for the deification of himself. In the hour of need, when he was drowning, he finally turned to the Almighty in despair, saying:
آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ
"I believe that there is no one worthy of worship except the One in whom the descendants of Israel believed. I have become a Muslim!" (Surah Yunus, 10:90). But as we know, it was too late, and his repentance was not accepted.
Allah does not punish a person for the first mistake. Chances are given, reminders are sent, sins are forgiven, and punishment is repeatedly postponed by the grace of the Almighty. If everyone in your family is healthy, your business is going well, and the problems do not concern you, understand this hint correctly. Move away from this second category of people and be among those who glorify Allah in all circumstances, and not only when you lose your head from grief, not knowing who to turn to for help.
The third category of people is the worst. They turn away from the Almighty in both good and difficult times. Speaking about this group - the worst of the four, the Almighty said:
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا
"When We give (an unbeliever) a person benefits, he turns away and proudly walks away. But if he is in trouble (illness or poverty), he immediately despairs (of Allah's mercy)." (Surah Al-Isra, 17:83).
إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20) وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا
"Truly, man was created timid. When trouble touches him, he is impatient." (Surah Al-Maarij, 70:19-20). No matter which way these people go, nothing can ignite the fire of faith in their hearts. Their ears, eyes, and hearts are tightly sealed. This is an accurate description of what this third category of people is: blind in times of ease and careless in times of difficulty.
The fourth category of people are the best people who turn to the Almighty at any time - both when they feel good and when they feel bad. It is about such people that the hadith says: "How amazing is the position of a believer! Indeed, everything in his position is good for him, and no one is given this except a believer: if something pleases him, he thanks Allah, and it becomes good for him, but if grief befalls him, he shows patience, and it also becomes good for him." (Muslim).
Such people are fully aware that gratitude is the greatest guarantor of blessings. That is why the Prophet Suleiman, peace be upon him, was extremely grateful to Allah when remembering any blessing, knowing that this is a guarantee of the continuation of such blessings. On one such day, he discovered that he was so gifted that he was even able to hear and understand the language of ants, so he exclaimed:
رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ
"My God! Inspire me to be grateful to You for the mercy You have shown me and my parents, and to do righteous deeds that You will be pleased with. By Your mercy, include me among Your righteous servants." (Surah Al-Naml, 27:19).
The Quran gives us two examples of people who have experienced disaster at sea. The first is the Pharaoh of Egypt, and the second is the prophet Yunus (peace be upon him). Both suffered equally and both prayed to the same God for help. However, the results of their prayer were diametrically opposed: one drowned, and the other was saved. The reason is simple: in the days of lightness, they were two completely different people. Pharaoh's dua was rejected, and Allah said to him: "Just now (you have believed)! But before, you were disobedient (you didn't believe in Me) and harmed (you alienated others from the religion of Allah). (Surah Yunus, 10:91).
On the other hand, the du'a of the Prophet Yunus, peace be upon him, was answered, and Allah said: "So (just as we saved him) We save believers (who turn to Us for help)." (Surah Al-Anbiya, 21:88). The Prophet Yunus, peace be upon him, was righteous, penitent and God-fearing, so when disasters came for him, they quickly ended. It was about him that it was said:
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ
"If he had not exalted (Allah by saying tasbih), he would certainly have remained in her womb until the day when they would be resurrected." (Surah As-Saffat, 37:143-144).
Thus, this fourth category of people refuses to allow disasters — be it the current pandemic or something else - to distract them from approaching Allah's pleasure through regular prayer and repentance. During difficulties, they show patience, and in ease and abundance, gratitude, inspired by the example of the Prophet Muhammad (peace and blessings of Allah be upon him), who said: "Whoever wants Allah to respond to him in times of hardship and grief, let him abundantly do du'a when it is easy for him" (Tirmizi).
They follow the instruction of the Prophet Muhammad (peace and blessings of Allah be upon him): "Remember Allah in times of ease, and He will remember you in times of adversity." (at-Tabarani).
Duke iu përgjigjur vështirësive dhe sprovave – dhe si do të silleni?
Falënderimi i qoftë Allahut, të cilin e lavdërojmë dhe Të Cilit i qajmë për ndihmë dhe falje. Ne kërkojmë mbrojtje Nga Allahu nga e keqja e shpirtrave tanë dhe veprat e këqija. Kushdo Që allahu udhëzon në rrugën e drejtë, askush nuk mund ta mashtrojë atë. Dhe kushdo që ai lë pas, askush nuk do ta drejtojë atë në një rrugë të drejtë. Dëshmojmë se nuk ka njeri të denjë për adhurim përveç Allahut Të Vetëm, dhe dëshmojmë se Muhamedi është shërbëtor i Allahut dhe I Të Dërguarit të tij. Dhe pastaj:
Të gjitha gjërat në botë janë krijuar për një qëllim. Parajsa është krijuar për ta shijuar atë, Ferri është për ndëshkim dhe jeta tokësore E Dunjasë i jepet njeriut për testim dhe verifikim. Kurani thotë:
وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ
"Pavarësisht se në cilin fshat e dërguam profetin, ne gjithmonë i nënshtronim banorët e tij vështirësive (materiale) (varfërisë) dhe sëmundjeve në mënyrë që ata të ktheheshin (me pendim dhe besim të vërtetë)."(Surah Al-Araf, 7: 94).
Vetëm gjatë vështirësive dhe vuajtjeve mund të kuptohet se çfarë është në të vërtetë një person dhe cili është thelbi i tij i vërtetë. Ne mund të supozojmë aq sa na pëlqen që e njohim mirë mikun ose të afërmin tonë, por vetëm problemet e jetës na tregojnë se kush është me të vërtetë para nesh. Dhe madje ne nuk mund ta njohim plotësisht veten derisa të kuptojmë se si do të sillemi në një situatë të veçantë të vështirë.
Sa herë ka ndodhur që personi që menduam se ishte bujar, trim dhe i mençur rezulton të jetë një koprrac patetik, egoist dhe frikacak. Në të kundërt, sa herë jemi mahnitur nga sjellja e njerëzve që nuk ishin veçanërisht të dukshëm dhe të shquar në kohët e zakonshme, por gjatë sprovave ata treguan bujari, guxim dhe guxim vërtet të pakufishëm.
Sidoqoftë, jo të gjithë njerëzit janë në gjendje të nxjerrin përfundimet e duhura nga fatkeqësitë dhe vështirësitë. Njerëzit më të arsyeshëm i drejtohen Të Plotfuqishmit në një moment të tillë dhe rishikojnë sjelljen e tyre, por njerëzit budallenj dhe të kufizuar vazhdojnë të jetojnë, të zhytur plotësisht në shqetësimet e kësaj bote, duke mos menduar për përjetësinë. Ky është një vëzhgim vërtet magjepsës, veçanërisht i rëndësishëm në dritën e pandemisë aktuale globale, e cila nuk ka çliruar pothuajse asnjë familje nga kthetrat e saj.
Në përgjithësi, ekzistojnë katër kategori të ndryshme njerëzish që sillen ndryshe gjatë periudhave të lehtësisë dhe vështirësisë. Cilës nga katër i përkasim? Le të testojmë veten në parametrat e mëposhtëm InshaAllah:
Kategoria e parë e njerëzve: ata që i drejtohen Të Plotfuqishmit në kohë lehtësie, por e harrojnë atë në kohë vështirësie. Thuhet për to si më poshtë:
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ
"Ekziston edhe një ndër njerëzit që adhuron Allahun, (sikur) duke qëndruar në buzë të një gremine (duke balancuar në buzë mes besimit dhe mosbesimit). Nëse ndihet mirë (është i shëndetshëm dhe i siguruar), atëherë ndihet i sigurt. Por nëse një gjyq i bie atij (sëmundje, varfëri, etj.)), pastaj ai kthehet prapa (në mosbesim). Ai do të humbasë si në këtë botë ashtu edhe në përjetësi (për shkak të mosbesimit të tij). Ajo (do të jetë) dëm i dukshëm!"(Surah El-Haxh, 22: 11).
Ndoshta, shumë prej nesh kanë parë njerëz të ngjashëm — të cilët luten, kryejnë lutje, vizitojnë një xhami, lexojnë Kuran vetëm kur gjithçka po shkon mirë për ta. Kur ndodh diçka e pakëndshme në jetën e tyre, ata besojnë se Allahu po i trajton padrejtësisht - ai, si të thuash, po "shkel" kushtet e kontratës: kur ata i luten Atij dhe ndjekin fenë e tij, Dhe ai u jep atyre përfitime të ndryshme. Nëse papritmas u dërgohen sprova, ata menjëherë zhgënjehen nga feja, duke iu drejtuar çdo gjëje për rehati — alkoolit, drogës, marrëdhënieve seksuale falas, por jo Allahut të Plotfuqishëm.
Raportohet se një njeri i caktuar erdhi Te Profeti Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) dhe i tha: "Kërkoji Zotit tënd të më japë pasuri, deve, kuaj dhe fëmijë në mënyrë që të besoj në ty. Profeti Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) e bëri këtë, Dhe Allahu i pranoi kërkesat e tij, pas së cilës ai u konvertua në Islam. Mirëpo, Allahu deshi ta sprovojë. Këto bekime u morën shpejt prej tij, dhe kështu ai u largua Nga Islami. Pastaj u zbulua vargu i mësipërm. (Tafsir al-Qurtubi).
Ose, për shembull, Zoti i dha një personi të bëhej Mysliman, e ngriti dhe i dha shumë aftësi. Ai u bë i famshëm dhe i popullarizuar në Mesin e Myslimanëve. Por pas një periudhe të caktuar kohe, ky njeri filloi të flirtojë me këtë botë dhe të dobësojë tërheqjen e tij ndaj Allahut, duke u zhytur gjithnjë e më shumë në pishinën e pavdekësisë së ekzistencës. Ankesat dhe ngrehinat ndaj këtij njeriu nuk patën efektin e duhur dhe përfundimisht Allahu zbriti sprovat mbi të me qëllim që ta trazonte dhe ta zgjonte... InshaAllah, Zoti i mëshirshëm i Botëve në këtë mënyrë e lejon këtë njeri të kthehet në rrugën e drejtë.
Në fakt ka shumë njerëz të tillë. Për shembull, këta janë ata njerëz që i qëndrojnë besnikë bashkëshortit të tyre për sa kohë që plotësojnë nevojat e tyre — për sa kohë që burri është i pasur dhe gruaja është e bukur dhe e re. Sapo diçka ndodh me biznesin e burrit të tyre ose pamjen e gruas së tyre, ata menjëherë i lënë pa hezitim dhe shkojnë të kërkojnë një partner tjetër, më të përshtatshëm. Religjioni i kësaj kategorie njerëzish ka kushte të caktuara: ata i përmbahen fort Islamit për sa kohë që jetojnë një jetë relativisht pa dhimbje. Çdo pengesë gjatë rrugës i detyron ata të braktisin fenë (ose të paktën shumë pjesë të saj) në kohën më të shkurtër të mundshme.
Kategoria e dytë e njerëzve që sillen në mënyrë të kundërt: ata harrojnë Të Plotfuqishmin kur gjithçka është e mirë dhe kujtojnë vetëm gjatë vështirësive. Thuhet për to:
وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ
"Kur një person (një jobesimtar) preket nga diçka e keqe (për shembull, sëmundja ose varfëria), ai na kthehet (me lutje) — shtrirë, ulur dhe në këmbë (shumë në të gjitha shtetet). Por, Kur ia heqim telashet atij, ai kalon (duke mbetur në mosbesimin e tij), sikur të mos Na kishte lutur Kurrë (ta shpëtonim) Nga vështirësia që i kishte ndodhur."(Surah Yunus, 10: 12).
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ
"Kur i japim një personi përfitime, ai largohet (tregon mosmirënjohje) dhe largohet (ose tregon arrogancë). Dhe kur gjërat e këqija e prekin atë, ai fillon t'i lutet (Allahut) shumë (dhe gjatë)."(Surah al-Fussylat, 41:51).
Dhe të gjithë kemi parë njerëz të tillë. Ata janë ata që rrethojnë imamët dhe myftinjtë me pyetje: çfarë librash të lexoni nëse fëmijët janë të sëmurë, nëse ka probleme në biznes, nëse nuk funksionon të martoheni në mënyrë që të kaloni me sukses provimet dhe të ngjashme. Ata janë famullitarët më aktivë të xhamive, për sa kohë që diçka nuk shkon në familjen e tyre, në punë ose në një institucion arsimor, por sapo retë të pastrohen, problemet zgjidhen, sikur të jenë zhdukur. Tani mund të ktheheni përsëri në jetën normale — të pini me miqtë, të shkoni në ahengje dhe disko, të shikoni shfaqje TELEVIZIVE, nuk ka më nevojë për fe.
Për disa arsye, nuk u shkon ndërmend të falënderojnë Krijuesin e tyre për përfitimet që u ofrohen - për ta këto janë gjëra të vetëkuptueshme. Shembulli më i famshëm i këtij lloji është Faraoni i Egjiptit, i cili shtypi popullin e tij gjatë gjithë jetës së tij dhe bëri thirrje për hyjnizimin e vetvetes. Në orën e nevojës, kur po mbytej, ai më në fund iu drejtua Të Plotfuqishmit në dëshpërim, duke thënë:
آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ
"Unë besoj se nuk ka asnjë të denjë për adhurim përveç Atij në të cilin besuan pasardhësit e Izraelit. Unë jam bërë Mysliman!"(Surah Yunus, 10:90). Por siç e dimë, ishte tepër vonë dhe pendimi i tij nuk u pranua.
Allahu nuk e ndëshkon një person për gabimin e parë. Shanset jepen, kujtesat dërgohen, mëkatet falen dhe ndëshkimi shtyhet vazhdimisht me hirin e Të Plotfuqishmit. Nëse të gjithë në familjen tuaj janë të shëndetshëm, biznesi juaj po shkon mirë dhe problemet nuk ju shqetësojnë, kuptoni saktë këtë aluzion. Largohu nga kjo kategori e dytë e njerëzve dhe bëhu në mesin e atyre që e madhërojnë Allahun në të gjitha rrethanat, dhe jo vetëm kur e humb kokën nga pikëllimi, duke mos ditur kujt t'i drejtohesh për ndihmë.
Kategoria e tretë e njerëzve është më e keqja. Ata largohen nga I Plotfuqishmi si në kohë të mira ashtu edhe në kohë të vështira. Duke folur për këtë grup - më e keqja nga të katër, I Plotfuqishmi tha:
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا
"Kur i japim (një jobesimtari) një personi përfitime, ai largohet dhe largohet me krenari. Por nëse është në telashe (sëmundje ose varfëri), ai menjëherë dëshpërohet (nga mëshira e Allahut)."(Surah Al-Isra, 17: 83).
إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20) وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا
"Me të vërtetë, njeriu u krijua i ndrojtur. Kur telashet e prekin, ai është i paduruar."(Surah Al-Maarij, 70: 19-20). Pavarësisht se në cilën rrugë shkojnë këta njerëz, asgjë nuk mund të ndezë zjarrin e besimit në zemrat e tyre. Veshët, sytë dhe zemrat e tyre janë të mbyllura fort. Ky është një përshkrim i saktë i asaj që është kjo kategori e tretë e njerëzve: të verbër në kohë lehtësie dhe të pakujdesshëm në kohë vështirësie.
Kategoria e katërt e njerëzve janë njerëzit më të mirë që i drejtohen Të Plotfuqishmit në çdo kohë - si kur ndihen mirë ashtu edhe kur ndihen keq. Bëhet fjalë për njerëz të tillë që hadithi thotë: "sa e mahnitshme është pozita e një besimtari! Në të vërtetë, çdo gjë në pozitën e tij është e mirë për të, dhe askujt nuk i jepet kjo përveç një besimtari: nëse diçka e kënaq Atë, ai e falënderon Allahun, dhe kjo bëhet e mirë për të, por nëse i bie pikëllimi, ai tregon durim, dhe gjithashtu bëhet e mirë për të." (Muslim).
Njerëz të tillë janë plotësisht të vetëdijshëm se mirënjohja është garantuesi më i madh i bekimeve. Kjo është arsyeja pse Profeti Sulejman, paqja qoftë mbi të, i ishte jashtëzakonisht mirënjohës Allahut kur kujtonte ndonjë bekim, duke e ditur se kjo është një garanci për vazhdimin e bekimeve të tilla. Në një ditë të tillë, ai zbuloi se ishte aq i talentuar sa madje ishte në gjendje të dëgjonte dhe kuptonte gjuhën e milingonave, kështu që ai bërtiti:
رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ
"Zoti Im! Më frymëzo që të jem mirënjohës ndaj Teje për mëshirën që Më ke treguar mua dhe prindërve të mi dhe të bëj vepra të drejta me të cilat do të kënaqesh. Me mëshirën Tënde, më përfshi në mesin e shërbëtorëve të tu të drejtë."(Surah Al-Naml, 27: 19).
Kurani na jep dy shembuj të njerëzve që kanë përjetuar fatkeqësi në det. I pari është Faraoni i Egjiptit, dhe i dyti është profeti Yunus (paqja qoftë mbi të). Të dy vuajtën njësoj dhe të dy iu lutën Të njëjtit Zot për ndihmë. Sidoqoftë, rezultatet e lutjes së tyre ishin diametralisht të kundërta: njëri u mbyt dhe tjetri u shpëtua. Arsyeja është e thjeshtë: në ditët e lehtësisë, ata ishin dy njerëz krejtësisht të ndryshëm. Dua e faraonit u refuzua dhe Allahu I tha: "vetëm tani (ke besuar)! Por më parë, ju ishit të pabindur (Nuk besuat Në Mua) dhe dëmtuat (i larguat të tjerët nga feja e Allahut). (Sure Yunus, 10:91).
Nga ana tjetër, du'a E Profetit Yunus, paqja qoftë mbi të, u përgjigj dhe Allahu tha: "Kështu (ashtu si e shpëtuam) shpëtojmë besimtarët (të cilët na drejtohen për ndihmë)."(Surah Al-Anbiya, 21: 88). Profeti Yunus, paqja qoftë mbi të, ishte i drejtë, i penduar dhe i frikësuar Nga Zoti, kështu që kur fatkeqësitë erdhën për të, ata shpejt përfunduan. Ishte për të që u tha:
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ
"Nëse nuk do të kishte lartësuar (Allahu duke thënë tasbih), ai me siguri do të kishte mbetur në barkun e saj deri në ditën kur do të ringjalleshin."(Surah As-Saffat, 37: 143-144).
Kështu, kjo kategori e katërt e njerëzve refuzon të lejojë fatkeqësitë — qoftë pandemia aktuale apo diçka tjetër - t'i shpërqendrojë ata nga afrimi i kënaqësisë së Allahut përmes lutjes dhe pendimit të rregullt. Gjatë vështirësive, ata tregojnë durim, dhe me lehtësi dhe bollëk, mirënjohje, të frymëzuar nga shembulli i Profetit Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të), i cili tha: "Kush dëshiron Që Allahu t'i përgjigjet atij në kohë vështirësish dhe pikëllimi, le të bëjë me bollëk du'a kur është e lehtë për të" (Tirmizi).
Ata ndjekin udhëzimin e Profetit Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të): "Kujtojeni Allahun në kohë lehtësie dhe ai do t'ju kujtojë në kohë fatkeqësie."(at-Tabarani).