Милости Аллаха и состояние благодарного сердца...

The mercies of Allah and the state of a grateful heart... / Allah'ın rahmet ve durumu minnettar bir kalp... / Mëshirat E Allahut dhe gjendja e një zemre mirënjohëse...

У благ три вида: 1. Уже дарованная милость, о которой человек знает; 2. Ожидаемая милость, на которую он надеется; 3. Милость, внутри которой он уже пребывает, но не осознаёт этого. - Когда Аллах желает завершить Свою милость для раба, Он даёт ему осознать дарованное и обрести благодарность за это, чтобы та милость не ускользнула, ведь она ускользает из-за греха и удерживается благодаря благодарности. Затем Аллах наставляет его на дела, которые приводят к ожидаемой милости, указывая ему на пути, что могли бы ей препятствовать, и помогает их избегать; и тогда эта ожидаемая милость сходит к нему в лучшем виде. Наконец, Аллах раскрывает ему милости, в которых он пребывал, хотя и не чувствовал этого. Ибн аль-Каййим, «аль-Фауаид», стр. 252.

Хвала Аллаху, Которого мы восхваляем и к Которому взываем о помощи и прощении. Мы ищем защиты у Аллаха от зла наших душ и дурных дел. Кого Аллах ведет по прямому пути, того никто не сможет ввести в заблуждение. А кого Он оставит, того никто не наставит на прямой путь. Мы свидетельствуем, что нет никого достойного поклонения, кроме Одного Аллаха, и свидетельствуем, что Мухаммад — раб Аллаха и Посланник Его. А затем:

Милость Аллаха — это основа всего сущего. Всё, что окружает нас и наполняет нашу жизнь, — от дыхания до веры, от здоровья до надежды — вписано в щедрость Аллаха. Ибн аль-Каййим аль-Джаузия — один из самых проницательных знатоков сердец — в своём труде «аль-Фауаид» указал на глубочайший путь постижения этих милостей, разделив их на три вида. И не просто указал — он наставил, как распознать милость, как не потерять её, и как быть из числа благодарных. Это — путь духовного пробуждения и очищения души. Разберём каждую из этих ступеней, вглядываясь в их значение для современного мусульманина, живущего среди бурь мира, но стремящегося к довольству Аллаха.

Дарованная милость, о которой человек знает...

Это самая очевидная форма милости, которая проявляется в том, что мы можем наблюдать и осознавать. Например, здоровье, семья, друзья, материальные блага, знания или успехи в делах. Однако не все люди ценят эти дары. Часто мы воспринимаем их как должное, забывая, что всё это исходит от Аллаха. Ибн аль-Каййим подчёркивает, что когда Аллах желает завершить Свою милость для раба, Он даёт ему способность осознать уже полученные блага. Это осознание рождает благодарность (шукр), которая является ключом к сохранению этих даров. В Коране сказано: «Если вы будете благодарны, то Я ниспошлю вам ещё больше благ.» Сура 14:7. Благодарность — это не просто слова «спасибо», но и действия, которые показывают, что ты ценишь дары Аллаха. Например, если ты здоров, ты используешь своё здоровье для поклонения и помощи другим; если ты богат, ты раздаёшь милостыню. Без благодарности милость может быть утрачена, так как грехи и неблагодарность становятся причиной её исчезновения. Аллах также говорит: «Если вы будете считать блага Аллаха — не сможете их исчислить». Сура «Ибрахим», 34. Однако знание о милости — это только первый шаг. Истинная задача — быть благодарным за неё. Если Аллах желает завершить Свою милость над рабом, Он даёт ему осознание этой милости. Это осознание не только интеллектуальное, но и духовное: человек начинает видеть Аллаха во всём — и сердце наполняется благодарностью. Именно грехи — причина утраты милостей. А шукр (благодарность) — причина их сохранения и увеличения: «Если вы будете благодарны — Я увеличу вам». Сура «Ибрахим», 7. Значит, с каждой милостью приходит испытание: будешь ли ты благодарным или неблагодарным?

Ожидаемая милость, на которую он надеется...

Каждый мусульманин стремится к чему-то лучшему: успеху в этом мире, благополучию в будущем, спасению в День Суда. Мы обращаемся к Аллаху с мольбами, просим Его о помощи и терпении. Эта надежда основана на вере в то, что Аллах — Самый Щедрый и Самый Милосердный. Однако важно помнить, что ожидаемая милость не падает с небес случайно. Аллах направляет человека на пути, которые приводят к этой милости, и помогает избегать препятствий. Например, если ты хочешь стать успешным в каком-то деле, тебе нужно приложить усилия, соблюдать принципы исламской этики и избегать запретного. Только тогда милость Аллаха снизойдёт на тебя в самом лучшем виде. Ибн аль-Каййим учит нас, что надежда должна быть активной, а не пассивной. Нельзя просто сидеть и ждать чуда — нужно работать, молиться и следовать указаниям Аллаха. В Коране сказано: «И кто полагается на Аллаха, тому Он будет достаточен.» Сура 65:3. Надежда, основанная на доверии к Аллаху, становится источником сил и вдохновения, позволяя человеку двигаться вперёд, несмотря на трудности. И тогда ожидаемая милость сходит в лучшем виде, иногда даже лучше, чем представлял сам верующий. 

Милость, внутри которой он уже пребывает, но не осознаёт этого...

Это, пожалуй, самый тонкий и глубоко духовный аспект наставления. Существуют блага, которые окружают нас, но мы их не замечаем — либо потому, что они стали «привычными», либо потому, что они скрыты от нашего восприятия. Это может быть защита от бед, которые могли бы случиться, но не произошли. Это может быть внутренний покой, отдаление от плохих людей, спасение от беды, которую мы не заметили. Или даже страдание, которое, как кажется, является злом, но на самом деле несёт в себе скрытое благо. Это самый скрытый и самый опасный уровень. Потому что неблагодарность чаще всего проявляется именно здесь — когда человек не чувствует, что он в милости. Он жалуется, он сравнивает себя с другими, он считает, что ему недодали. Но на самом деле он — окружён благами. Аллах дал ему спокойствие, уберёг от бед, дал веру, спас от греха, дал уединение для поклонения, наполнил сердце надеждой… но человек этого не видит. Если Аллах желает завершить Свою милость — Он раскрывает эти скрытые милости. Мусульманин начинает видеть: сколько опасностей обошло его, сколько болезней не пришли, сколько ду'а, сделанных мимоходом, были услышаны, и сколько "задержек" были на благо. Это состояние называется басийра — прозрение. Оно выше зрения. Это взгляд сердца, когда ты осознаёшь Аллаха за всеми завесами. 

Как же стать из числа благодарных?

Это назидание — не просто размышление. Это путь. Осознавай дарованное — и храни его благодарностью и покорностью. Молись о желаемом — и следуй путём, ведущим к нему, избегая того, что разрушает. Вглядывайся в то, в чём ты уже живёшь — и научись видеть скрытую милость. Ибн аль-Каййим описывает не просто состояние, а ступени духовного взросления. Милость — это не только то, что получаешь, но то, как ты воспринимаешь, что получил. Когда мусульманин живёт с этим осознанием, он становится ближе к Аллаху, и тогда каждый его день — это шаг к довольству Всевышнего. Жизнь верующего — это не просто набор случайных событий. Это путь, вымощенный милостями Аллаха, осознанными и неосознанными. И когда сердце пробуждается к этой Истине, начинается настоящее поклонение — поклонение сердца, ума и тела...

Милость Аллаха — это бесконечный океан, который окружает нас со всех сторон. Иногда мы видим её явно, иногда она скрыта, но она всегда присутствует. Ибн аль-Каййим напоминает нам, что ключ к осознанию этой милости лежит в благодарности, надежде и внимательности. Когда мы учимся ценить то, что имеем, стремиться к лучшему и видеть благо даже в трудностях, мы становимся ближе к Аллаху и обретаем истинное счастье.

Пусть Аллах дарует нам способность осознавать Его милость, быть благодарными за неё и никогда не терять надежду на Его помощь. О, Аллах, раскрой нам Свои милости, явные и скрытые. Наставь нас на пути, ведущие к Твоему довольству. Аминь!

The mercies of Allah and the state of a grateful heart...

There are three types of divine blessings: 1. Already granted mercy that a person is aware of; 2. Expected mercy that one hopes for; 3. Mercy within which one already exists but does not realize it. - When Allah desires to complete His mercy upon a servant, He grants him the awareness of what has been given and instills gratitude for it, so that this mercy does not slip away, for it is lost through sin and preserved through thankfulness. Then Allah guides him to actions that lead to the expected mercy, showing him the paths that could hinder it and helping him avoid them; and thus, this anticipated mercy descends upon him in the best form. Finally, Allah reveals to him the blessings in which he already resides but had not felt. Ibn al-Qayyim, al-Fawā'id , p. 252.

Praise be to Allah, Whom we praise and from Whom we seek help and forgiveness. We seek refuge in Allah from the evil of our souls and from harmful deeds. Whoever Allah guides, no one can mislead, and whoever He leaves astray, no one can guide. We testify that there is no deity worthy of worship except Allah alone, and we testify that Muhammad is His servant and Messenger.

The mercy of Allah is the foundation of all existence. Everything that surrounds us and fills our lives — from breath to faith, from health to hope — is inscribed in the generosity of Allah. Ibn al-Qayyim al-Jawziyyah, one of the most insightful scholars of the heart, in his work al-Fawā'id , pointed out the deepest path to understanding these mercies, dividing them into three types. And he did not just point them out — he guided us on how to recognize mercy, how not to lose it, and how to be among the grateful. This is the path of spiritual awakening and purification of the soul.

Let us examine each of these stages, reflecting on their significance for the modern Muslim living amidst worldly storms but striving for Allah's pleasure.

Granted mercy that a person is aware of...

This is the most obvious form of mercy, manifesting in things we can observe and comprehend. For example, health, family, friends, material wealth, knowledge, or success in endeavors. However, not everyone appreciates these gifts. Often, we take them for granted, forgetting that they all come from Allah. Ibn al-Qayyim emphasizes that when Allah wishes to complete His mercy upon a servant, He grants him the ability to recognize the blessings already received. This recognition gives rise to gratitude (shukr), which is the key to preserving these gifts. In the Qur'an, it is said: "If you are grateful, I will surely increase you [in favor]." Surah 14:7. Gratitude is not merely saying "thank you," but also acting in ways that show appreciation for Allah's gifts. For instance, if you are healthy, you use your health for worship and helping others; if you are wealthy, you give charity. Without gratitude, mercy may be lost, as sins and ingratitude become reasons for its disappearance.

Expected mercy that one hopes for...

Every Muslim aspires to something better: success in this world, prosperity in the future, salvation on the Day of Judgment. We turn to Allah with prayers, seeking His help and patience. This hope is based on faith that Allah is the Most Generous and Most Merciful. However, it is important to remember that expected mercy does not fall from the sky randomly. Allah guides a person to the paths that lead to this mercy and helps avoid obstacles. For example, if you want to succeed in something, you need to make an effort, adhere to Islamic ethics, and avoid what is forbidden. Only then will Allah's mercy descend upon you in the best form. Ibn al-Qayyim teaches us that hope must be active, not passive. You cannot simply sit and wait for a miracle — you must work, pray, and follow Allah's guidance. The Qur'an says: "And whoever relies upon Allah — then He is sufficient for him." Surah 65:3. Hope, based on trust in Allah, becomes a source of strength and inspiration, allowing a person to move forward despite difficulties. And then the expected mercy descends in the best form, sometimes even better than the believer imagined.

Mercy within which one already exists but does not realize it...

This is perhaps the most subtle and deeply spiritual aspect of the teaching. There are blessings that surround us, but we do not notice them — either because they have become "ordinary" or because they are hidden from our perception. It could be protection from harm that could have happened but did not. It could be inner peace, distance from bad people, salvation from disaster, or even suffering, which seems to be evil but actually carries hidden good. This is the most concealed and dangerous level because ingratitude often manifests here — when a person does not feel that they are in mercy. They complain, compare themselves to others, and think they have been shortchanged. But in reality, they are surrounded by blessings. Allah has given them tranquility, protected them from harm, granted them faith, saved them from sin, given them solitude for worship, filled their hearts with hope... but the person does not see it. If Allah wants to complete His mercy, He reveals these hidden mercies. A Muslim begins to see: how many dangers bypassed them, how many illnesses never came, how many fleeting prayers were answered, and how many "delays" were for the better. This state is called basīrah — insight. It is higher than vision. It is the gaze of the heart, where you perceive Allah behind all veils.

How can one become among the grateful?

This lesson is not just reflection. It is a path. Recognize what has been given and preserve it with gratitude and submission. Pray for what is desired and follow the path leading to it, avoiding what destroys. Look closely at what you already live in and learn to see hidden mercy. Ibn al-Qayyim describes not just a state but stages of spiritual maturity. Mercy is not only what you receive but how you perceive what you have received. When a Muslim lives with this awareness, they draw closer to Allah, and every day becomes a step toward His pleasure.

The life of a believer is not just a series of random events. It is a path paved with Allah’s mercies, both recognized and unrecognized. And when the heart awakens to this Truth, true worship begins — worship of the heart, mind, and body...

Allah’s mercy is an endless ocean surrounding us from all sides. Sometimes we see it clearly, sometimes it is hidden, but it is always present. Ibn al-Qayyim reminds us that the key to recognizing this mercy lies in gratitude, hope, and attentiveness. When we learn to value what we have, strive for the best, and see goodness even in difficulties, we draw closer to Allah and attain true happiness.

May Allah grant us the ability to recognize His mercy, be grateful for it, and never lose hope in His help. O Allah, reveal to us Your mercies, both apparent and hidden. Guide us to the paths that lead to Your pleasure. Ameen!

Allah'ın rahmet ve durumu minnettar bir kalp...

Üç çeşit ilahi lütuf vardır: 1. Kişi tarafından fark edilen ve bilinen verilmiş bir lütuf; 2. Umut ettiği beklenen bir lütuf; 3. İçinde bulunduğu ancak fark etmediği bir lütuf. - Allah, bir kulun üzerindeki lutufunu tamamlamayı dilediğinde, ona verilenleri fark etme yeteneği verir ve bunun için şükretmesini sağlar, böylece bu lütuf kaybolmaz, çünkü günah yüzünden kaybedilir ve şükürle korunur. Sonra Allah onu beklenen lütufa götüren yollara yönlendirir, engel olabilecek yolları gösterir ve ondan kaçınmasını sağlar; ve böylece bu beklenen lütuf en iyi şekilde ona iner. Nihayetinde, Allah ona içinde bulunduğu ancak hissetmediği lütufları açığa çıkarır. İbn Kaysım, el-Fevaid , s. 252.

Hamd olsun Allah'a, O'nu överiz ve yardımını ve affını dileriz. Ruhumuzdaki kötülükten ve kötü işlerden Allah'a sığınırız. Kimi Allah doğru yola iletirse, onu hiçbir güç şaşırtamaz, kimi terk ederse, onu kimse doğru yola getiremez. Şahitlik ederiz ki, ibadete layık tek ilah Allah'tır ve Muhammed O'nun kulu ve elçisidir.

Allah'ın rahmeti tüm varlığın temelidir. Bizi çevreleyen ve hayatımızı dolduran her şey — nefesten imana, sağlıktan ümide kadar — Allah'ın cömertliğine dahildir. İbn Kaysım el-Cevziye, kalplerin en derin bilgelerinden biri, el-Fevaid adlı eserinde bu rahmetleri anlamak için en derin yolu işaret eder ve üç kategoriye ayırır. Ve sadece işaret etmekle kalmaz — nasıl farkındalık kazanılacağını, nasıl kaybedilmeyeceğini ve nasıl şükredileceğini öğretir. Bu, ruhsal uyanış ve ruh arıtma yoludur.

Bu aşamaların her birini inceleyelim, modern Müslüman için, dünyevi fırtınalar arasında yaşarken Allah'ın razı olmasını umarak, anlamını düşünelim.

Verilmiş ve farkında olduğu lütuf...

Bu, gözlemleyebildiğimiz ve anlayabildiğimiz şeylerde kendini gösteren en açık lütuf biçimidir. Örneğin, sağlık, aile, arkadaşlar, maddi nimetler, bilgi veya işlerdeki başarılar. Ancak herkes bu hediyeleri takdir etmez. Genellikle bunları doğal kabul eder, unutarak bunların hepsinin Allah'tan geldiğini. İbn Kaysım, Allah bir kulumuza lütfunu tamamlamayı dilediğinde, zaten verilen nimetleri fark etme yeteneği verdiğini vurgular. Bu farkındalık şükre (şükr) sebep olur, bu da bu hediyeleri korumanın anahtarıdır. Kuran'da şöyle denir: "Eğer şükrederseniz, size daha fazlasını vereceğim." Sure 14:7. Şükür sadece "teşekkür" demek değildir, aynı zamanda Allah'ın hediyelerini takdir ettiğinizi gösteren eylemlerdir. Örneğin, eğer sağlıklısınız, sağlığınızı ibadet ve başkalarına yardım etmek için kullanırsınız; eğer zenginseniz, sadaka verirsiniz. Şükür olmadan lütuf kaybedilebilir, çünkü günahlar ve nankörlük kaybolmasının nedeni olur.

Umut ettiği beklenen lütuf...

Her Müslüman daha iyisini elde etmeyi hedefler: bu dünyada başarı, gelecekte refah, Kıyamet Günü kurtuluş. Allah'a dua eder, yardımını ve sabrı dileriz. Bu umut, Allah'ın En Cömert ve En Merhametli olduğuna olan inanca dayanır. Ancak, beklenen lütuf rastgele gökten düşmez. Allah insanı bu lütufa götüren yollara yönlendirir ve engellerden kaçınmasına yardımcı olur. Örneğin, bir şeyde başarılı olmak istiyorsanız, çaba göstermelisiniz, İslam ahlak kurallarına uymalı ve yasak olanlardan kaçınmalısınız. Yalnızca o zaman Allah'ın lütfu size en iyi şekilde iner. İbn Kaysım bize umudun aktif olması gerektiğini, pasif olmaması gerektiğini öğretir. Bir mucize bekleyerek oturup kalamazsınız — çalışmanız, dua etmeniz ve Allah'ın rehberliğini takip etmeniz gerekir. Kuran'da şöyle denir: "Ve kim Allah'a güvenirse, O ona yeter." Sure 65:3. Allah'a güvene dayanan umut, güç ve ilham kaynağı haline gelir ve kişinin zorluklara rağmen ilerlemesini sağlar. Ve sonra beklenen lütuf en iyi şekilde iner, bazen inananın hayal ettiği biçimden bile daha iyi.

İçinde bulunduğu ancak fark etmediği lütuf...

Bu belki de öğretilerin en ince ve derin manevi yönüdür. Bizi çevreleyen ancak fark etmediğimiz nimetler vardır — ya “alışılmış” oldukları için ya da algımızdan gizli oldukları için. Bu, yaşanabilecek ancak gerçekleşmeyen tehlikelerden korunma olabilir. Bu, iç huzur, kötü insanlardan uzak durma, felaketlerden kurtulma veya hatta kötü gibi görünen ama aslında gizli bir iyilik taşıyan acılar olabilir. Bu, en gizli ve en tehlikeli düzeydir, çünkü nankörlük genellikle burada ortaya çıkar — kişi kendini lutufta hissetmediğinde. Şikayet eder, başkalarıyla karşılaştırır, kendisine az verildiğini düşünür. Ama gerçekte çevresinde nimetlerle sarılıdır. Allah ona huzur vermiş, tehlikelerden korumuş, iman bahşetmiş, günahlardan kurtarmış, ibadet için yalnızlık vermiş, kalbini umutla doldurmuş... ama kişi bunu görmüyor. Eğer Allah lütfunu tamamlamayı dilerse, bu gizli lütufları açığa çıkarır. Müslüman şu anda farkına varmaya başlar: kaç tehlike ondan geçti, kaç hastalık gelmedi, ne kadar çok kısa duası cevaplandı ve kaç “gecikme” aslında iyilik için oldu. Bu durum basiret olarak adlandırılır — iç görme. Bu, görmeden üstündür. Bu, Allah’ı tüm perdelelerin ardında gören kalbin bakışıdır.

Nasıl şükredenlerden olunur?

Bu öğüt sadece bir yansıma değil. Bu bir yoldur. Verilenleri fark edin ve şükür ve teslimiyetle koruyun. Arzulanan için dua edin ve ona götüren yollara gidin, yıkıcı olanlardan kaçının. Zaten içinde yaşadığınız şeylere dikkatlice bakın ve gizli lütfu görmeyi öğrenin. İbn Kaysım sadece bir durumu değil, manevi olgunlaşma basamaklarını tanımlar. Lütuf yalnızca aldıklarınız değil, aynı zamanda aldığınızın nasıl algılandığıdır. Bir Müslüman bu farkındalıkla yaşarken, Allah’a yaklaşıyor ve her günü O’nun hoşnutluğuna bir adım oluyor.

İnananın hayatı rastgele olaylar zinciri değildir. Bu, tanınan ve tanınmayan Allah’ın lütuflarıyla döşenmiş bir yoldur. Ve kalp bu Hakikat’e uyandığında, gerçek ibadet başlar — kalbin, aklın ve bedenin ibadeti...

Allah’ın rahmeti, bizi her taraftan çevreleyen sonsuz bir okyanustur. Bazen açıkça görürüz, bazen gizlidir, ama her zaman mevcuttur. İbn Kaysım, bu lütfu anlamak için anahtarın şükür, umut ve dikkatte olduğunu hatırlatır. Sahip olduklarımızı takdir etmeyi, en iyiye ulaşmayı ve zorluklarda bile iyiliği görmek öğrendiğimizde, Allah’a yaklaşır ve gerçek mutluluğa kavuşuruz.

Allah bizlere lütfunu fark etme yeteneği versin, bunun için şükredelim ve umudumuzu O'nun yardımı üzerine asla kaybetmeyelim. Ey Allah, bize açık ve gizli lütfunuzu göster. Hoşnutluğuna götüren yollara rehberlik et. Amin!

Mëshirat E Allahut dhe gjendja e një zemre mirënjohëse...

Ka tre lloje të mirësjelljes hyjnore: 1. Mirësia e dhënë që një person e di; 2. Mirësia e pritur për të cilën shpreson; 3. Mirësia në të cilën ai tashmë ndodhet, por nuk e kupton. - Kur Allah dëshiron të plotësojë mirësinë e Tij ndaj një shërbenësi, Ai i jep atij aftësinë të kuptojë ato që janë dhënë dhe ta mbush me falënderim, në mënyrë që kjo mirësi të mos humbasë, sepse ajo humbet nga mëkatet dhe mbahet me falënderim. Pastaj, Allah e drejton atë në veprimet që çojnë në mirësinë e pritur, duke i treguar rrugët që mund të pengojnë dhe duke e ndihmuar të shmangë ato; dhe kështu, kjo mirësi e pritur zbret mbi të në formën më të mirë. Së fundmi, Allah i zbulon atij mirësitë në të cilat ai tashmë jeton, por nuk e ndjen. Ibn al-Qayyim, al-Fawā'id , fq. 252.

Lavdi Allahut, Ne e lavdërojmë dhe kërkojmë ndihmën dhe faljen e Tij. Ne kërkojmë strehim në Allah nga e keqja e shpirtit tonë dhe veprat e këqija. Kush Allah e udhëheq në rrugën e drejtë, askush nuk mund ta çojë në gabim; dhe kush Ai e lë, askush nuk mund ta udhëheq në rrugën e drejtë. Ne dëshirojmë se nuk ka zot që meritoi adhurimin përveç Allahut, dhe se Muhamedi është rob dhe dërguesi i Tij.

Mirësia e Allahut është baza e gjithçkaje që ekziston. Çdo gjë që na rrethon dhe plotëson jetën tonë — nga fryma në besim, nga shëndeti në shpresë — është shkruar në gjithëprshtatinë e Allahut. Ibn al-Qayyim al-Jawziyyah, një ndër studiuesit më të thellë të shpirtit, në punën e tij al-Fawā'id , tregoi shtegun më të thellë për të kuptuar këto mirësi, duke i ndarë në tri lloje. Dhe jo vetëm që i tregoi — ai na udhëhoqi se si ti njohim mirësitë, si të mos i humbasim, dhe si të jemi prej falënderuesve. Ky është shtegu i zgjuarsimit spiritual dhe pastërimit të shpirtit.

Le të analizojmë secilën nga këto stade, duke reflektuar për domethënien e tyre për muslimanin modern që jeton në mes të stuhive të botës, por synon të arrijë kënaqësinë e Allahut.

Mirësia e dhënë që një person e di...

Kjo është forma më e dukshme e mirësisë, e cila shprehet në gjërat që mund të vëzhgojmë dhe të kuptojmë. Për shembull, shëndeti, familia, miqtë, pasuria materiale, njohuria ose sukseset në veprimet tona. Megjithatë, jo të gjithë e vlerësojnë këto dhuratë. Shpesh, ne i marrim për të natyrshme, duke harruar se të gjitha këto vijnë nga Allahi. Ibn al-Qayyim nënvizon se kur Allah dëshiron të plotësojë mirësinë e Tij mbi një shërbenës, Ai i jep aftësinë për të kuptuar dhuratat e marra. Ky kuptim krijon falënderim (shukr ), i cili është kyçi për ruajtjen e këtyre dhurave. Në Kuran thuhet: "Nëse ju jeni falënderues, Unë do t'ju rris mirësitë." Sure 14:7. Falënderimi nuk është thjesht fjala "faleminderit", por edhe veprimet që tregojnë se e vlerësoni dhuratën e Allahut. Për shembull, nëse je i shëndetshëm, përdor shëndetin për adhurim dhe ndihmë të të tjerëve; nëse je i pasur, jep sadaka. Pa falënderim, mirësia mund të humbasë, sepse mëkatet dhe pakujdesia janë arsyeja për humbjen e saj.

Mirësia e pritur për të cilën shpreson...

Çdo musliman aspiron për diçka më të mirë: sukses në këtë botë, lumturi në të ardhmen, shpëtim në Ditën e Gjykimit. Ne u lutemi Allahut për ndihmë dhe durim. Kjo shpresë bazohet në besimin se Allah është Më i Miri dhe Më i Mëshirshmi. Megjithatë, është e rëndësishme të kujtojmë se mirësia e pritur nuk bien rastësisht nga qielli. Allah e drejton njeriun në rrugët që çojnë në këtë mirësi dhe e ndihmon të shmangë pengesat. Për shembull, nëse dëshiron të jesh i suksesshëm në diçka, duhet të bësh përpjekje, të ndjekësh etikën islame dhe të shmangësh të ndaluarat. Vetëm atëherë mirësia e Allahut do të zbritet mbi ty në formën më të mirë. Ibn al-Qayyim na mëson se shpresë duhet të jetë aktive, jo pasive. Nuk mund të ulësh dhe të presë një mrekulli — duhet të punosh, të lutësh dhe të ndjekësh udhëzimet e Allahut. Në Kuran thuhet: "Dhe kush i beson Allahut, Ai do të jetë i mjaftueshëm për të." Sure 65:3. Shpresë, e bazuar në besim në Allah, bëhet burim energjie dhe frymëzimi, lejon që një person të ecë përpara, pavarësisht nga vështirësitë. Dhe atëherë mirësia e pritur zbritet në formën më të mirë, ndonjëherë edhe më e mirë sesa besimtari e ka imagjinuar.

Mirësia në të cilën ai tashmë ndodhet, por nuk e kupton...

Ky është ndoshta aspekti më i hollë dhe më i thellë spiritual i mësimit. Ka mirësi që na rrethojnë, por nuk i vemë re — ose sepse kanë bërë "zakonisht" ose sepse janë të fshehura nga perceptimi ynë. Kjo mund të jetë mbrojtja nga rreziqet që mund të ndodhnin, por nuk ndodhën. Kjo mund të jetë paqe e brendshme, largimi nga njerëzit e keq, shpëtimi nga fatkeqësitë, ose madje vuajtjet, të cilat duket se janë të keqja, por në të vërtetë sjellin mirësi të fshehur. Ky është niveli më i fshehtë dhe më i rrezikshëm, sepse pakujdesia shpesh shfaqet këtu — kur një person nuk ndjen se është në mirësi. Ai ankohet, i krahason veten me të tjerët dhe mendon se i është dhënë pak. Por në të vërtetë, ai është rrethuar nga mirësitë. Allah ia ka dhënë qetësi, e ka mbrojtur nga rreziku, ia ka dhënë besimin, e ka shpëtuar nga mëkati, ia ka dhënë vetmisërinë për adhurim, e ka mbushur zemrën me shpresë... por personi nuk e shikon atë. Nëse Allah dëshiron të plotësojë mirësinë e Tij, Ai i zbulon këto mirësi të fshehura. Muslimani fillon të shikojë: sa rreziqe kanë kaluar anash, sa sëmundje nuk kanë ardhur, sa prejërime të shpejta janë dëgjuar, dhe sa "vonime" kanë qenë për të mirën. Kjo gjendje quhet bashirë — ndërgjegjësim. Ajo është mbi pamjen. Kjo është shikimi i zemrës, kur e percepton Allahun pas të gjitha hijeve.

Si të bëhesh prej falënderuesve?

Ky mësim nuk është vetëm reflektim. Ky është një shteg. Kuptoni ato që janë dhënë dhe ruaji me falënderim dhe nënshtrim. Lutuni për ato që dëshironi dhe ndiqni shtegun që çon tek ato, duke shmangur ato që shkatërrojnë. Shikoni me kujdes ato në të cilat tashmë jeni duke jetuar dhe mësoni të shihni mirësinë e fshehur. Ibn al-Qayyim përshkruan jo vetëm një gjendje, por stade të maturisë spirituale. Mirësia nuk është vetëm ajo që merr, por si e percepton atë që ke marrë. Kur një musliman jetoj me këtë ndërgjegjësim, ai afrohet Allahut, dhe çdo ditë e tij bëhet një hap drejt kënaqësisë së Tij.

Jeta e besimtarit nuk është thjesht një seri ngjarjesh të rastësishme. Kjo është një rrugë e mbuluar me mirësitë e Allahut, të njohura dhe të panjohura. Dhe kur zemra zgjohet për këtë Realitet, fillon adhurimi i vërtetë — adhurimi i zemrës, trurit dhe trupit...

Mirësia e Allahut është një oqean i pafund, që na rrethon nga të gjitha anët. Ndonjëherë e shohim në mënyrë të qartë, ndonjëherë është e fshehur, por gjithmonë është e pranishme. Ibn al-Qayyim na kujton se kyç për të kuptuar këtë mirësi qëndron në falënderim, shpresë dhe vëmendje. Kur mësojmë të vlerësojmë ato që kemi, të shtrijmë për më të mirën, dhe të shohim mirën edhe në vështirësitë, afrohemi Allahut dhe arrin lumturinë e vërtetë.

O Allah, na jep aftësinë të kuptojmë mirësinë Tënde, të jemi falënderues për të dhe të mos humbisim kurrë shpresën për ndihmën Tënde. O Allah, zbuloi na mirësitë Tënde, të dukshme dhe të fshehura. Na udhëheq në shtigjet që çojnë në kënaqësinë Tënde. Ameen!