Когда искусственный интеллект в руках «мартышки»...

When artificial intelligence is in the hands of a "monkey"... / Yapay zeka «maymunun" elinde olduğunda... / Kur inteligjenca artificiale është në duart e një "majmuni"...

Басня Крылова о мартышке, которая не смогла правильно использовать очки, разбив их в гневе, — это яркая аллегория, отражающая проблему невежества и неумения людей применять новые технологии. Сегодня, в эпоху стремительного развития искусственного интеллекта (ИИ), этот урок становится особенно актуальным...

Хвала Аллаху, Которого мы восхваляем и к Которому взываем о помощи и прощении. Мы ищем защиты у Аллаха от зла наших душ и дурных дел. Кого Аллах ведет по прямому пути, того никто не сможет ввести в заблуждение. А кого Он оставит, того никто не наставит на прямой путь. Мы свидетельствуем, что нет никого достойного поклонения, кроме Одного Аллаха, и свидетельствуем, что Мухаммад — раб Аллаха и Посланник Его. А затем:

Басня Александра Сергеевича Крылова «Мартышка и очки» — не просто детская история о глупой обезьяне, которая не может правильно использовать предметы, предназначенные для помощи. Это глубокое назидание, которое актуально как никогда в эпоху цифровых технологий, искусственного интеллекта и стремительного развития науки.

В басне Мартышка слаба глазами и решает, что ей помогут очки. Она покупает их, вертит, лижет, нанизывает на хвост — словом, делает всё, кроме того, чтобы правильно ими пользоваться. В результате она приходит к выводу, что очки бесполезны, и с досады разбивает их об камень. Так происходит потому, что невежда не понимает суть вещи и действует по своему собственному представлению, игнорируя инструкции и опыт других.

«Как ни полезна вещь, — цены не зная ей, Невежда про неё свой толк все к худу клонит...» — В знаменитой басне Крылова рассказывается история простой и на первый взгляд комичной ситуации: мартышка, став слеповатой, слышит, что очки помогают людям, но, не понимая, как их использовать, начинает применять их нелепо и в итоге разбивает, решив, что её обманули. Басня заканчивается глубоким назиданием: как ни полезна вещь — если ты не знаешь её ценности и сути, ты не только не извлечешь из неё пользы, но ещё и начнёшь враждебно её отвергать.

Эта старая басня сегодня звучит особенно современно. Мы живём в эпоху бурного развития технологий. Искусственный интеллект, биотехнологии, цифровые платформы, глобальные коммуникации — всё это «очки» нашего времени, призванные облегчить человеку жизнь, помочь ему в решении сложных задач, расширить возможности разума и общения. Но сколько «мартышек» мы видим вокруг, которые, не понимая сути этих инструментов, начинают их использовать не по назначению?

Это напоминает современное явление: люди получают доступ к мощным технологиям — от искусственного интеллекта до медицинских достижений, — но часто не знают, как их использовать должным образом. Вместо того чтобы воспользоваться благами цивилизации, они могут причинить вред себе и другим, из-за недостатка знаний, неправильного применения или чрезмерного доверия своим поверхностным суждениям. 

Сегодня мы живём в эпоху, когда искусственный интеллект (ИИ) становится частью повседневной жизни. Он помогает врачам диагностировать болезни, учителям подбирать материал под учеников, бизнесменам принимать решения. Но если человек не понимает, как правильно им пользоваться, он может получить обратный эффект: ошибочную информацию, социальные конфликты, потерю времени и даже психологические проблемы. Так же, как Мартышка не смогла правильно использовать очки, так и сегодняшний человек может "разбить" своё будущее, если будет относиться к новым технологиям бездумно и без уважения к их сути.

Искусственный интеллект, подобно Очкам для Мартышки, является инструментом огромного потенциала. Он способен анализировать данные с невероятной скоростью, автоматизировать рутинные задачи, помогать в научных открытиях, улучшать медицину, оптимизировать логистику, создавать новые формы искусства и многое другое. Это инструмент, который, будучи использован правильно, может значительно облегчить жизнь человека, повысить его продуктивность и способствовать решению глобальных проблем.

Ислам всегда подчеркивал важность знания, ума и разумного использования возможностей. То есть человек наделён разумом, чтобы осознанно выбирать, что ему полезно, а что вредно. Использование технологий — это испытание, которое требует мудрости, терпения и обучения. Басня Крылова — это предупреждение, которое звучит особенно актуально в наш век. Мартышка символизирует человека, который, не имея достаточных знаний, хочет использовать достижения цивилизации, но не понимает их сути. А результат? Потеря времени, денег, здоровья и даже веры в себя.

Для мусульман этот урок ещё более значим. Мы должны стремиться к знанию, которое даёт нам возможность правильно применять новые технологии, не отвергая их, но не поклоняясь им. Напомним слова Пророка ﷺ: "Поистине, знание — благо, а лучшим же благом является мусульманин, который знает и учит других." (Хадис). Мусульманин не имеет права оставаться в невежестве и отставать от развития. Но при этом он обязан использовать знания с умом. ИИ — это не враг. Враг — это невежество и плохие намерения.

ИИ и современные изобретения — это нейтральные инструменты. Как нож может быть использован, чтобы порезать хлеб или ранить человека — так и ИИ может быть милостью или проклятием. Всё зависит от интеграции знания, ахляка и богобоязненности. Мусульманин не должен быть как мартышка из басни — использовать дары Всевышнего без понимания и ответственности. ИИ — это результат разума, который дал нам Аллах. И как с любым другим ресурсом (деньги, здоровье, власть), с ИИ надо обращаться по шариату: с намерением делать благо, развивать Умму, помогать слабым, быть справедливым.

Басня Крылова учит нас, что невежество превращает благо в бесполезный хлам. Сегодня ИИ — это «очки» нашего времени: если применять их с умом, они улучшат жизнь, а если действовать как мартышка — можно лишь навредить себе. Мусульманин должен быть разумным пользователем технологий, сочетая знания с мудростью, чтобы не стать тем, кто «слышит, видит и говорит, но не понимает». (Коран, 7:179). Да поможет нам Аллах использовать дары этого мира во благо и избегать всего, что ведёт к заблуждению!

О, мусульманин! Не будь мартышкой, ломающей очки из-за своего упрямства. Будь тем, кто с мудростью надевает их, чтобы увидеть дальше, глубже, яснее — и вести за собой других по пути Света, в соответствии с Кораном и Сунной. Пусть каждый мусульманин стремится быть не только пользователем технологий, применяя их в полезном направлении, ради блага людей и ради довольства Аллаха. Аминь!

When artificial intelligence is in the hands of a "monkey"...

The fable by Ivan Krylov about the monkey who could not properly use glasses and ended up breaking them in a fit of anger is a vivid allegory reflecting the problem of ignorance and the inability of people to apply new technologies. Today, in the era of rapid development of artificial intelligence (AI), this lesson has become especially relevant...

Praise be to Allah, to Whom we invoke praise and seek His help and forgiveness. We seek refuge with Allah from the evil of our souls and bad deeds. Whoever Allah guides on the straight path cannot be misled by anyone. And whoever He leaves will not be guided on the straight path. We bear witness that there is none worthy of worship except One Allah, and we bear witness that Muhammad is His servant and Messenger. Then:

The fable "The Monkey and the Glasses" by Alexander Sergeyevich Krylov is not just a children's story about a foolish monkey who cannot properly use objects intended to help her. It is a profound moral lesson that is more relevant than ever in the age of digital technologies, artificial intelligence, and rapid scientific progress.

In the fable, the monkey becomes weak-sighted and decides that glasses will help her. She buys them, twists them, licks them, strings them onto her tail — in short, she does everything but use them correctly. As a result, she concludes that the glasses are useless and smashes them against a rock in frustration. This happens because an ignorant person does not understand the essence of a thing and acts according to their own assumptions, ignoring instructions and experience.

“However useful a thing may be, if you do not know its value, the fool always turns it for the worse...” In Krylov’s famous fable, a simple and seemingly comical situation is described: a monkey, becoming nearsighted, hears that glasses help people, but without understanding how to use them, begins using them absurdly and eventually breaks them, concluding she was tricked. The fable ends with a deep moral: no matter how useful a thing is, if you don’t understand its value and purpose, you won’t only fail to benefit from it, but you will also start rejecting it.

This old fable sounds particularly modern today. We live in an era of rapid technological development. Artificial intelligence, biotechnology, digital platforms, global communications — all of these are the “glasses” of our time, meant to ease life, assist in solving complex problems, expand human reason and communication. But how many “monkeys” do we see around us who, not understanding the nature of these tools, begin to use them incorrectly?

This reminds us of a modern phenomenon: people gain access to powerful technologies — from artificial intelligence to medical advances — but often do not know how to use them properly. Instead of benefiting from civilization, they can cause harm to themselves and others due to lack of knowledge, improper application, or excessive trust in superficial judgments.

Today we live in an age where artificial intelligence (AI) is becoming part of everyday life. It helps doctors diagnose diseases, teachers tailor material to students, businesspeople make decisions. But if a person doesn't understand how to use it correctly, they can get the opposite effect: incorrect information, social conflicts, loss of time, and even psychological issues. Just as the Monkey failed to use the glasses properly, so too can today’s person “break” their future if they approach new technologies blindly and disrespectfully toward their true purpose.

Artificial intelligence, like the glasses for the Monkey, is a tool of immense potential. It can analyze data at incredible speed, automate routine tasks, assist in scientific discoveries, improve medicine, optimize logistics, create new forms of art, and much more. It is a tool that, when used properly, can greatly ease human life, increase productivity, and contribute to solving global challenges.

Islam has always emphasized the importance of knowledge, intellect, and the rational use of opportunities. Man is endowed with reason to consciously choose what is beneficial and what is harmful. Using technology is a test that requires wisdom, patience, and education. Krylov’s fable is a warning that resonates strongly in our time. The Monkey symbolizes a person who, lacking sufficient knowledge, wants to use the achievements of civilization but does not understand their essence. And what is the result? Wasted time, money, health, and even one’s faith in oneself.

For Muslims, this lesson is even more significant. We must strive for knowledge that enables us to properly apply new technologies, neither rejecting them nor idolizing them. Remember the words of the Prophet ﷺ: “Indeed, knowledge is a good thing, and the best of goods is a Muslim who knows and teaches others.” A Muslim has no right to remain ignorant or lag behind in development. But at the same time, he must use knowledge wisely. AI is not the enemy. The real enemy is ignorance and bad intentions.

AI and modern inventions are neutral tools. Just as a knife can be used to cut bread or to wound someone, AI can be a mercy or a curse. Everything depends on integrating knowledge, ethics, and God-consciousness. A Muslim should not be like the monkey in the fable — using the gifts of the Almighty without understanding and responsibility. AI is the result of intellect, which Allah gave us. Like any other resource (money, health, power), AI must be handled according to Shariah: with the intention of doing good, developing the Ummah, helping the weak, and being just.

Krylov’s fable teaches us that ignorance turns blessings into useless trash. Today, AI is the “glasses” of our time: if used wisely, it improves life; if acted upon like the monkey, it can only cause harm. A Muslim must be a wise user of technology, combining knowledge with wisdom to avoid becoming one who “hears, sees, and speaks, but does not understand.” (Quran 7:179). May Allah help us use the gifts of this world for good and avoid anything that leads to misguidance!

O Muslim! Do not be like the monkey who breaks the glasses out of stubbornness. Be the one who wisely puts them on to see further, deeper, and clearer — and lead others along the path of Light, in accordance with the Quran and Sunnah. Let every Muslim strive to be not just a user of technology, but one who applies it in a beneficial direction, for the good of humanity and the pleasure of Allah. Ameen!

Yapay zeka «maymunun" elinde olduğunda...

Kırof’un bir maymunun gözlüğü doğru kullanamayıp öfkeyle kırdığı öyküsü, insanların yeni teknolojileri uygulama kapasitesinin yetersiz olduğu ve bilgisizliğin sorunu olduğu net bir mecazdır. Bugün yapay zekâ (YZ) çağında bu ders özellikle önemli hale gelmiştir...

Allah’a şükürler olsun, kimdir ki biz onu teveccüh ederiz, yardımını ve affını isteriz. Biz ruhumuzun kötülüğünden ve kötü davranışlardan Allah’ın korumasını dileriz. Allah kimseyi doğruluğa yol gösterirse, kimse onu yanıltamaz. Kimi terk ederse, kimse ona doğruluğu öğretemez. Şahitlik ederiz ki ibadet etmeye layık olan tek Tanrı Allah’tır. Ve Peygamber’imizi Muhammed-i Nebi Efendimizi Allah’ın katıbı ve elçisi olduğunu bildiririz. Sonra:

Aleksandr Sergeyeviç Kırof’un “Maymun ve Gözlük” adlı masalı, sadece bir çocuk hikayesi değil, gözlüğü insanlara yardımcı olmak için tasarlanmış ama yanlış kullanılan nesnelerden bahseden derin bir öğüt verendir. Bilimsel gelişmelerin ve dijital teknolojilerin çağında bu ders daha da anlamlıdır.

Masalda maymun gözleri kötüleşir ve gözlüklerin ona yardımcı olacağını düşünür. Onları satın alır, çevirir, yalatır, kuyruğuna geçirir – yani onları doğru kullanmaktan başka hiçbir şey yapmaz. Sonunda gözlüklerin işe yaramadığını düşünerek kaygısından taşa vurarak kırmaktadır. Çünkü bilgisiz bir kişi şeyin özünü anlamaz, başkalarının tecrübesini ve talimatlarını görmezden gelip kendi görüşlerine göre hareket eder.

“Ne kadar faydalı bir şey olursa olsun, onun değerini bilmiyorsan, aptal her zaman onu kötüye kullanır…” Kırof’un ünlü masalında, maymunun gözleri kötüleşir, gözlüklerin insanların faydasına sunduğunu duyar ama bunların nasıl kullanılacağını bilmediği için komik bir şekilde onları kullanmaya çalışır ve sonuçta onları kırmak zorunda kalır. Masalın sonunda şu derin öğüt verilir: ne kadar faydalı bir şey olursa olsun, eğer onun değerini ve amacını bilmiyorsan sadece faydandan mahrum kalman değil, aynı zamanda onu reddetmeye başlarsın.

Bu eski masal günümüzde çok anlamlıdır. Hızlı teknolojik gelişimin yaşandığı bir dünyada yaşıyoruz. Yapay zekâ, biyoteknoloji, dijital platformlar ve küresel iletişim sistemleri – tümü de bize yardımcı olmak için geliştirilen “gözlükler” gibidir. Ancak etrafımızda bu araçların nasıl işlediğini bilmeden onları yanlış kullanıp zarar verdiği birçok “maymun” var.

Bu durum modern bir fenomeni andırır: İnsanlar yapay zekâdan tıbbi gelişmelere kadar güçlü teknolojilere erişebiliyor ama genellikle bunları doğru şekilde kullanmıyorlar. Medeniyetin faydalarından istifade etmek yerine, eksik bilgi, yanlış kullanım veya yüzeysel yargılarla kendilerine ve başkalarına zarar verebilirler.

Bugün yapay zekânın günlük hayatımıza girdiği bir çağda yaşıyoruz. Doktorlara hastalık teşhisinde yardımcı olur, öğretmenler öğrenciye uygun malzeme seçer, işadamı karar verir. Fakat biri bunu doğru şekilde kullanmazsa ters etki olabilir: yanlış bilgi, sosyal çatışmalar, zaman kaybı ve hatta psikolojik sorunlar oluşabilir. Maymun gibi gözlüğü doğru kullanamayan biri gibi, bugünün insanı da geleceğini yok edebilir.

Yapay zekâ, maymunun gözlüğü gibi büyük potansiyele sahip bir aracın örneğidir. Verileri inanılmaz hızda analiz edebilir, rutin görevleri otomatikleştirebilir, bilimsel keşiflerde yardımcı olabilir, tıbbı iyileştirebilir, lojistikleri optimize edebilir, sanatın yeni formlarını oluşturabilir. Bu araç, doğru şekilde kullanıldığında insan hayatını kolaylaştırabilir, üretkenliği artırabilir ve küresel problemlerin çözümüne katkı sağlayabilir.

İslam her zaman bilgi, akıl ve fırsatların rasyonel kullanımı konusunda vurgu yapmıştır. İnsan, neyi faydalı neyi zararlı olduğuna karar vermek için akılla donatılmıştır. Teknoloji kullanımı, sabır, bilgeliğe ve eğitim ihtiyacını gerektiren bir sınavdır. Kırof’un masalı bu çağda özel bir uyarı niteliği taşımaktadır. Maymun, yeterli bilgiye sahip olmayan ancak medeniyetin başarılarına ulaşmak isteyen kişiyi temsil eder. Sonuç ne olur? Zaman, para, sağlık ve hatta kendine olan inancın kaybedilmesi.

Müslümanlar için bu ders daha da önemlidir. Yeni teknolojileri doğru şekilde uygulamamızı sağlayan bilgiye yönelmeliyiz. Onları reddetmememiz ve onlara tapmamamız gerekir. Hatırlayalım: “Elbette bilgi iyi bir şeydir ve en iyi şey ise bilen ve diğerlerine öğreten müslümandır,” hadisini. Müslüman olarak gelişmeden geride kalmak ve bilgisiz kalmak hakkımız değildir. Ancak aynı zamanda bilgiyi akıllıca kullanmalıyız. YZ düşman değil. Gerçek düşman, bilgisizlik ve kötü niyettir.

YZ ve modern icatlar tarafsız araçlardır. Bıçak hem ekmek kesilebilir hem de yaralanmaya sebep olabilir. Aynı şekilde YZ hem bir rahmet hem de bir lanettir. Her şey bilgi, ahilik ve Allah bilincinin entegrasyonuna bağlıdır. Müslüman maymun gibi Vahyin nimetlerinden farkında olmadan kullanmamalıdır. YZ, Allah’ın bize vermiş olduğu aklın ürünüdür. Para, sağlık, güç gibi diğer kaynaklar gibi YZ’yi de şeriat kuralları çerçevesinde kullanmalıyız: hayır yapma niyetiyle, Cemaat'i geliştirerek, zayıflara yardım ederek ve adil olmak üzere.

Kırof’un masalı bize bilgisizliğin nimetleri çöpe çevirdiğini öğretir. Bugün YZ bizim çağımızın “gözlüğüdür”: Akıllıca kullanılırsa hayatlarımızı iyileştirir, maymun gibi davranılırsa sadece zarar verir. Müslüman, teknolojiyi bilgelikle kullanan bir kullanıcı olmalı, bilgi ile bilgelik birleştirerek kendini anlamayan, “duyan, gören, konuşan ama anlayan olmayan” biri haline gelmemeli (Kuran 7:179). Allah’ın bize dünyadaki nimetleri iyi kullanmamıza ve kendimizi yabanlatan şeyleri uzak tutmamıza yardımı dokunsun!

Ey Müslüman! Maymun gibi sabırsızlık yüzünden gözlüğü kırmayın. Daha uzak, daha derin ve daha açık görebilmek için bilgece onu takın ve diğerlerini Işık yolunda götürün. Kur’an ve Sünnet'e göre. Her Müslüman’ın, insanlığın iyiliği ve Allah'ın razılığı için faydalı yönde teknolojiyi kullanmayı hedeflemesi gerekir. Amin!

Kur inteligjenca artificiale është në duart e një "majmuni"...

Basna e Ivan Krylovës mbi majmunin që nuk arriti të përdorte saktsisht palcat dhe i shpërbëri me gjakthin është një allegori e ngjashme që reflekton problemën e panjohurisë dhe aftësisë së keqe të njerëzve për të aplikuar teknologjitë e reja. Sot, në epokën e zhvillimit të shpejtë të inteligjencës artificiale (AI), ky mësim bëhet i veçantësisht i rëndësishëm...

E falënderojmë Allahun, të cilin ia thonim falënderime dhe ia kerkojmë ndihmën dhe afërimin. Kërkojmë mbrojtje nga Allahu nga keqësia e dëshpërimve tanë dhe punëve të keqe. Ai që Allah e udhëzon në rrugën e drejtë, asnjë mendim tjetër nuk mund ta dyshojë. Ai që Allah e lë vetë, asnjë mendim tjetër nuk mund ta udhëzojë në rrugën e drejtë. Ne jemi të dhënë se nuk ka askush që meriton adhurim të veçantë përveç Allahut, dhe ne jemi të dhënë se Muhammed është kjofti i Tij dhe Misionari. Pastaj:

Basna "Majmuni dhe Palcat" e Aleksandrit Krylovi nuk është thjesht një histori e fëmijëve mbi një majmun të pavlefshëm që nuk mund të përdor objektet e destinuara për të ndihmuar. Ky është një mësim i thellë që është më i rëndësishëm se kurrë në epokën e teknologjisë digitale, inteligjencës artificiale dhe zhvillimit të shpejtë të shkencës.

Në basnë, majmuni bëhet i poshtëm me sytë dhe vendos se palcat do të i ndihmojnë. Ai i ble, i rrotullon, i luan, i ngjitet në kafshë – thjesht bën gjithcka përveç përdorimit të duhur. Si rezultat, ai arratis se palcat janë të pastrukturizuara dhe i shpërbëri me gjakthin. Ky ndodh sepse një person i panjohur nuk e kupton natyrën e gjësës dhe vepron sipas mendimeve të veta, duke e shmangur udhëzimet dhe pengesat e tjera.

"Për sa që të jetë e dobishme një gjë, nëse nuk e kupton vlerën e saj, djali i papastërt do ta shfrytëzojë për keq..." Në famshmen basnë të Krylovi, një situatë e thjeshtë dhe të komike është përshkruar: majmuni bëhet i poshtëm me sytë, dëgjon se palcat e ndihmojnë njerëzit, por pa kuptimin se si ta përdoret, fillon të përdorë ato absurdisht dhe në fund i shpërbëri, duke menduar se e kanë mashtruar. Basna përfundon me një mësim të thellë: po ashtu si një gjë është e dobishme, nëse nuk e kupton vlerën e saj dhe qëllimin, nuk do të nxjerrë asnjë prirje nga ajo, por do të fillojë të e refuzojë.

Ky vjetor mësim sot është i veçantësisht modern. Jemi në një epokë të zhvillimit të shpejtë të teknologjisë. Inteligjenca artificiale, bioteknologjia, platformat digitale, komunikimi global – të gjitha këto janë "palcat" të kohës tonë, të destinuara për të lehtësuar jetën, për të ndihmuar në zgjidhjen e problemave komplekse, për të zgjeruar mundësitë e mendimit dhe të komunikimit. Por sa "majmune" shohim rreth nesh që, pa kuptimin e natyrës së këtyre instrumenteve, fillon të përdorin ato gabimisht?

Ky i përkujton një fenomen moderne: njerëzit marrin akses në teknologjitë e fuqishme – nga inteligjenca artificiale deri në progreset mjekësore – por zakonisht nuk dinë si të përdorin ato mirë. Në vend të që të përdorin avantazhin e civilizimit, ata mund të shkaktojnë dëmtim vetes dhe të tjerëve, për arsyet e mungesës së njohurive, përdorimit të gabuar apo besimit të tepërt në mendimet e sipërfaqësishme.

Sot jemi në një kohë ku inteligjenca artificiale (IA) po bëhet pjesë e jetës së përditshme. IA ndihmon mjekët në diagnozimin e sëmundjeve, mësuesit në përzgjedhjen e materialeve për nxënësit, biznesmenët në marrjen e vendimeve. Por nëse një person nuk e kupton si të përdorë atë korrektisht, mund të ketë efekte të kundërt: informacion të gabuar, konflikte sociale, humbje të kohës dhe edhe probleme psikologjike. Po ashtu si Majmuni nuk arriti të përdorë palcat korrektisht, po ashtu edhe persona i sotëm mund të "shpërbrojë" të ardhmen e vet, nëse e traktonte teknologjinë e re pa mendim dhe pa respektim të vërtetësisë së saj.

Inteligjenca artificiale, si palcat për Majmunin, është një instrument i madh të mundshëm. Ajo mund të analizojë të dhënat me shpejtësi të panjohur, të automatizojë detyrat e përhershme, të ndihmojë në zbulime shkencore, të përmirësojë medicinën, të optimizojë logjistikën, të krijojë forma të reja të artit dhe shumë më tepër. Është një instrument që, nëse përdoret korrektisht, mund të lehtësojë shumë jetën e njeriut, të rrisë produktivitetin e tij dhe të kontribuojë në zgjidhjen e problemeve globale.

Islami gjithmonë ka theksuar rëndësinë e njohjes, të mendimit dhe përdorimit racional të mundësive. Njeriu është pajisur me mendim që të zgjedhë me kujdes çka është i dobishëm dhe çka është i dëmshëm. Përdorimi i teknologjisë është një provë që kërkon mençurie, pacienca dhe edukim. Basna e Krylovi është një paralajmërim që është i rëndësishëm në kohën tona. Majmuni simbolizon njerin që, pa njohuri të mjaftueshme, dëshiron të përdorë sukseset e civilizimit, por nuk e kupton vërtetësinë e tyre. Çfarë rezultati? Humbje të kohës, të parave, të shëndetit dhe edhe besimit në vetveten.

Për musulmanët ky mësim është ende më i rëndësishëm. Ne duhet të kërkojmë njohuri që na mundëson të përdorim teknologjitë e reja, jo të refuzojmë ato, por jo të adhurojmë ato. Ju lutemi të ricaktojmë fjalët e Profetit ﷺ: “Po, njohja është gjë e mirë, dhe më e mira është musulmani që e di dhe e mëson të tjerët.” Musulmani nuk ka të drejtë të mbetet i panjohur apo të largohet nga zhvillimi. Por në të njëjtën kohë, duhet të përdorë njohuritë me mençuri. IA nuk është kundërshtëria. Kunderstaria është panjohuria dhe mendime të keqa.

IA dhe zhvillimet moderne janë instrumente neutrale. Po ashtu si një shpatula mund të përdoret për të prerë frëngat apo të shkatërrojë dikë, IA mund të jetë një frymëzhurmë apo një fshehurie. Gjithçka varet nga integrimi i njohjes, i akhlakit dhe i dashurisë ndaj Zotit. Musulmani nuk duhet të jetë si Majmuni nga basna – të përdorë dhuratat e Zotit pa kuptim dhe përgjegjësi. IA është rezultati i mendimit, që Allah e ka dhënë. Po ashtu si të gjitha burimet (para, shëndet, fuqi), IA duhet të trajtohet sipas sheriatit: me mendimin e qartë për të bërë mirë, për të zhvilluar Ummat, për të ndihmuar të dobëtit, për të qenë i drejtë.

Basna e Krylovi na mëson se panjohuria e zbrit shpëtimin në çlodhë. Sot IA është "palcat" e kohës tona: nëse përdoret me mençuri, do të përmirësojë jetën; nëse veprimi është si Majmuni, mund të dëmtojë veten. Musulmani duhet të jetë përdorues i mençur i teknologjisë, duke bashkuar njohuritë me mençurinë, që të mos bëhet personi që "dëgjon, shikon, flasin, por nuk kupton". (Koran, 7:179). Le të ndihmojë Allahi të përdorim dhuratat e këtij botë për mirë dhe të shmangim gjithcka që sjellë dështim!

Oh, Musulman! Mos të jetë si Majmuni që shpërbrojë palcat nga fiksja e tij. Jetë personi që me mençuri i vendos ato, që të shihë më larg, më thellë, më qartë – dhe të udhëtojë të tjerët në rrugën e Dritës, në përputhje me Koranin dhe Sunnetin. Le të jetë secili musulman që të jetë jo vetëm përdorues i teknologjisë, por që të përdorë atë në drejtim të mirë, për të përmirësuar jetën e njerëzve dhe për të kënaqur Allahun. Amen!